Każdej nocy słyszysz dźwięk zgrzytania zębami u swojego dziecka lub partnera? A może sam budzisz się z bólem szczęki i zębów? Takie objawy świadczą o powszechnym problemie, którym jest bruksizm – znany również jako po prostu zgrzytanie zębami. To zaburzenie może nie tylko skutecznie obniżyć jakość nocnego wypoczynku, ale i doprowadzić do pojawienia się znacznych uszkodzeń szkliwa. Skąd się bierze zgrzytanie zębami u dzieci i dorosłych, o czym świadczy i jakie są jego metody leczenia? Wszystkiego dowiesz się tutaj.
Spis treści:
- Zgrzytanie zębami podczas snu – powszechny problem dzieci i dorosłych
- Zgrzytanie zębami – objawy
- Skąd się bierze zgrzytanie zębami? Przyczyny bruksizmu w nocy
- Co zrobić na zgrzytanie zębami podczas snu?
Zgrzytanie zębami podczas snu – powszechny problem dzieci i dorosłych
Zgrzytanie zębami to jeden z głównych objawów bruksizmu, czyli zaburzenia polegającego na patologicznym i odruchowym zaciskaniu szczęki oraz tarcie lub uderzanie zębami o zęby. W znacznej większości przypadków choroba ta przyjmuje formę parasomnii – oznacza to, że występuje szczególnie w nocy, a jej objawy nasilają się właśnie podczas snu.
Jeśli zmagasz się ze zgrzytaniem zębami w nocy, nie jesteś sam – szacuje się, że niemal ⅓ populacji chociaż raz w życiu przechodziła przez to samo. Jednak trudny do zauważenia charakter bruksizmu sprawia, że rzeczywista liczba osób zmagających się z tym problemem może być jeszcze większa.
Zgrzytanie zębami – objawy
Ataki nocnego zgrzytania zębami mogą zdarzać się tylko kilka razy podczas snu, przy czym są bardzo intensywne. U dziecka lub partnera, bruksizm jest łatwo rozpoznawalny przez wystąpienie charakterystycznego dźwięku zgrzytania i ruchów żuchwy – trudniej jednak jest stwierdzić to zaburzenie u siebie samego.
Jak sprawdzić, czy zgrzytasz zębami? Oto objawy, które mogą dokuczać Ci w przypadku bruksizmu:
- Bóle szczęki i zębów – jeśli każdego ranka odczuwasz ból szczęki i samych zębów, lub czasem nawet budzisz się przez niego w nocy – zapewne jest on spowodowany patologicznym zgrzytaniem zębami.
- Częste migreny – przez bruksizm w mięśniach szczęki i żuchwy powstaje nadmierna sztywność, która może przekładać się również na napięciowe bóle głowy. Migreny spowodowane bruksizmem są najsilniejsze rano i mogą towarzyszyć im szumy w uszach.
- Nadwrażliwość zębów – długotrwałe zgrzytanie zębami w nocy prowadzi do tego, że warstwa szkliwa staje się coraz cieńsza. Przez to zęby są bardziej wrażliwe na wszelkie bodźce, takie jak kwaśne owoce, powietrze czy zimna i ciepła temperatura pożywienia. Brzmi znajomo? W takim razie koniecznie zacznij stosować specjalistyczną pastę do zębów, taką jak SensiKIN na nadwrażliwe zęby.
- Opuchlizna dolnej części twarzy – długotrwały bruksizm skutkuje zwiększeniem mięśni szczęki i żuchwy, co prowadzi do powstania nienaturalnie opuchniętego wyglądu dolnej części twarzy.
- Starte zęby – długotrwałe zgrzytanie zębami w trakcie snu wpływa również na estetykę uśmiechu. Zęby stają się coraz krótsze, a ich krawędź płaska – do tego istnieje ryzyko, że pojawią się na nich ukruszenia czy pęknięcia. Sprawdź, czy odbudowa szkliwa zębów jest możliwe.
Skąd się bierze zgrzytanie zębami? Przyczyny bruksizmu w nocy
Zgrzytanie zębami to problem, który dotyka wiele osób – w znacznej większości przypadków nie zdają one sobie jednak sprawy, skąd to zaburzenie się u nich bierze. Tak więc skąd się bierze zgrzytanie zębami u dzieci i dorosłych w nocy? Jego przyczyn może być wiele – oto najpowszechniejsze z nich:
Stres
Zgrzytanie zębami na tle nerwowym to częste zjawisko – sprzyja mu ogromne tempo życia i nadmiar negatywnych emocji odczuwanych na co dzień. W ten sposób organizm odreagowuje narastające napięcie, które nie znajduje zdrowego ujścia w ciągu dnia. Istnieje również wiele zaburzeń psychicznych, które mogą powodować nocne zgrzytanie zębami – nerwica, depresja czy stany lękowe. W skrajnych przypadkach może dojść do szczękościsku.
Nieodpowiednia higiena snu
Przez higienę snu rozumiane są wszystkie działania, które mają zapewnić Ci zdrowy odpoczynek nocny – czyli np. kładzenie się do łóżka o regularnych godzinach i zadbanie o odpowiednie warunki w sypialni, a także psychiczne oraz fizyczne odprężenie. Jeśli codziennie idziesz spać zbyt późno i nie dbasz o odpowiednie zaciemnienie pokoju, w którym śpisz – istnieje większa szansa, że będziesz zmagał się z nocnym bruksizmem. Częstym zjawiskiem jest również zgrzytanie zębami po alkoholu, papierosach lub kawie zażytej na krótko przed snem.
Podobnie sytuacja wygląda u młodszych pacjentów. Zgrzytanie zębami u dzieci w nocy może być powiązane z brakiem odpowiedniej wieczornej rutyny – aby pomóc swojemu maluchowi z tym zaburzeniem, koniecznie zadbaj o odpowiednią higienę snu. Oznacza to kładzenie się spać o regularnych godzinach każdego dnia, które jest poprzedzone przygotowaniem się do nocnego wypoczynku. Zrezygnuj również z udostępniania dziecku urządzeń elektronicznych przynajmniej na kilka godzin przed snem. Warto również udać się z maluchem do pedodonty – zobacz, kim jest i czym się zajmuje.
Parasomnia
Zgrzytanie zębami w czasie snu samo w sobie jest już parasomnią, jednak często idzie w parze z innymi jej formami – takimi jak bezdech czy lęki nocne. Jeśli każdego ranka budzisz się zmęczony i masz wrażenie, że nigdy nie możesz się w pełni wyspać – istnieje ryzyko, że cierpisz na zaburzenie z grupy parasomnii.
Wady zgryzu
Zgrzytanie zębami w nocy może mieć również podłoże fizjologiczne – zwłaszcza w przypadku występowania wady zgryzu. Sytuacja, w której zęby górne nie nachodzą odpowiednio na te dolne, może skutkować odruchowym zgrzytaniem w celu „odnalezienia” pozycji, w której zęby poprawnie na siebie nachodzą.
Stosowanie leków psychotropowych
Podejrzewasz, że zmagasz się ze zgrzytaniem zębów w trakcie snu, a jednocześnie stosujesz laki antydepresyjne czy przeciwlękowe? To zaburzenie jest częstym efektem ubocznym niektórych substancji psychotropowych, dlatego dokładnie zapoznaj się z ulotką swojego leku – dzięki temu będziesz w stanie wykluczyć lub potwierdzić związek między nim a bruksizmem.
Zgrzytanie zębami a pasożyty
Zgrzytanie zębami a pasożyty to dwa problemy, które często idą w parze zwłaszcza u najmłodszych. W takich sytuacjach bruksizm jest wynikiem stresu związanego z infekcją pasożytniczą. Jeśli zauważyłeś zgrzytanie zębami u dziecka w nocy wraz ze świądem w okolicach odbytu, bólem brzucha czy zmęczeniem – jak najszybciej wybierz się ze swoim maluchem na badania.
Co zrobić na zgrzytanie zębami podczas snu?
Zapobieganie zgrzytaniu zębami w nocy to skomplikowana sprawa – w końcu wszystko to odbywa się nieświadomie. Najważniejsze w tym przypadku jest dojście do sedna sprawy i stwierdzenie, skąd bierze się ten problem – wyeliminowanie przyczyny przyniesie bowiem najlepsze skutki. Może to oznaczać np.:
- Naukę odnośnie tego, jak wyeliminować nadmiar stresu lub lepiej sobie z nim radzić;
- Zadbanie o odpowiednią higienę snu;
- Leczenie ortodontyczne w celu wyeliminowania wady zgryzu;
- Wyleczenie bezdechu lub innych zaburzeń z grupy parasomnii;
- Podjęcie leczenia psychiatrycznego lub psychoterapii.
Czasami odnalezienie przyczyny bruksizmu jest jednak niemożliwe, lub zgrzytanie zębami występuje samoistnie – również i wtedy istnieją jednak inne opcje. Jedną z nich jest tzw. szyna relaksacyjna, czyli aparat na zgrzytanie zębami, który skutecznie zapobiegnie uszkodzeniom spowodowanym przez to zaburzenie. Przybiera on formę przezroczystej nakładki na zęby, która niweluje nacisk i tarcie zębów podczas snu.
Innym sposobem leczenia bruksizmu jest botoks na zgrzytanie zębami – zabieg ten polega na wstrzyknięciu toksyny botulinowej do zbyt napiętych mięśni żwaczy, w celu zmniejszenia ich aktywności. Efekt leczenia utrzymuje się przez około 8 miesięcy, dlatego nie jest to rozwiązanie na zawsze – zabieg trzeba bowiem co jakiś czas powtarzać.
Jeśli zmagasz się ze zgrzytaniem zębów w nocy, upewnij się również, że Twoja szczoteczka do zębów jest odpowiednia. Powinna być ona o miękkim włosiu tak, aby nie powodować dodatkowego tarcia dla wrażliwych od bruksizmu zębów. W naszym sklepie znajdziesz zarówno szczoteczki manualne, jak i elektryczne, które spełniają to kryterium.
Zgrzytanie zębów u dorosłych i dzieci to poważny problem – jeśli tylko podejrzewasz to zaburzenie u siebie lub u swojego bliskiego, jak najszybciej podejmij odpowiednie kroki. Nieleczony bruksizm może bowiem nieść prawdziwe spustoszenie w zdrowiu jamy ustnej, które wiąże się z dokuczliwymi objawami i jest skomplikowane w leczeniu.
Sprawdź także >> jakie są objawy kamicy ślinianek
Bibliografia:
Shilpa Shetty, Varun Pitti, C. L. Satish Babu, G. P. Surendra Kumar, B. C. Deepthi, Bruxism: A Literature Review, 2010
Joanne Lewsley, Medical News Today, What is bruxism or teeth grinding?, 2023
The Bruxism Association, Effects Of Bruxism, 2021
Eric Suni, Kimberly Truong, Bruxism: Teeth Grinding at Night, sleepfoundation.org, 2023
Cleveland Clinic, Bruxism (Teeth Grinding), clevelandclinic.org, 2021
