Protruzja i retruzja to przeciwstawne zjawiska odnoszące się do nieprawidłowości w ustawieniu zębów. W obu przypadkach stanowią one istotny problem dla estetyki zębów oraz ich kondycji. Na czym polegają wady i co można zrobić, by je zniwelować?
Z artykułu dowiesz się:
- Protruzja – co to jest?
- Protruzja – jakie problemy wywołuje?
- Retruzja – co to jest?
- Przyczyny protruzji i retruzji
- Protruzja i retruzja - leczenie
Protruzja – co to jest?
Protruzja zębów to stan, w którym zęby przednie (najczęściej siekacze) są wysunięte do przodu, poza naturalną linię zgryzu. W praktyce oznacza to, że górne lub dolne siekacze są pochylone lub przesunięte do przodu w stosunku do zębów przeciwstawnych. Protruzja może dotyczyć zarówno szczęki, jak i żuchwy, a także obejmować zęby w jednym lub obu łukach zębowych.
Protruzja – jakie problemy wywołuje?
Protruzja zębów może powodować zarówno problemy estetyczne, jak i zdrowotne. Nieprawidłowe ustawienie zębów wpływa na cały układ zgryzu, więc może wywołać liczne dolegliwości. Najczęstsze problemy związane z protruzją to:
- wady zgryzu – protruzja może prowadzić do różnych wad zgryzu, takich jak zgryz otwarty;
- skłonność do uszkodzeń zębów – wysunięte do przodu zęby są bardziej narażone na urazy, na przykład podczas pozornie niegroźnych upadków (szczególnie u dzieci), wypadków, uderzeń lub nawet przy gryzieniu twardych pokarmów;
- problemy ze stawami skroniowo-żuchwowymi – nieprawidłowe ustawienie zębów wpływa na sposób, w jaki żuchwa łączy się z czaszką, co może powodować bóle i dysfunkcje stawów skroniowo-żuchwowych. Objawy obejmują bóle głowy i ograniczenie ruchomości żuchwy;
- zwiększone ryzyko próchnicy i chorób dziąseł – protruzja może utrudniać prawidłową higienę jamy ustnej, szczególnie jeśli występuje również stłoczenie zębów. Trudności z dokładnym usuwaniem osadów mogą prowadzić do odkładania się płytki nazębnej, co zwiększa ryzyko powstania ubytków i stanów zapalnych dziąseł;
- problemy z wymową – wysunięte zęby mogą utrudniać prawidłową artykulację głosek jak s, z, c;
- napięcia mięśni twarzy i szyi – Nieprawidłowe ustawienie zębów może powodować nadmierne napięcie mięśni, zwłaszcza mięśni żwaczy i szyi, co może wywoływać bóle w obrębie twarzy i karku;
Produkty powiązane
Retruzja – co to jest?
Retruzja zębów polega na ich nadmiernym cofnięciu w kierunku wnętrza jamy ustnej. Problemy wywołane tą nieprawidłowością w dużej mierze pokrywają się konsekwencjami protruzji. Wspólne dla obu zjawisk są obciążenia stawów skroniowo-żuchwowych oraz kłopoty z prawidłową higieną zębów. W obu przypadkach dochodzi do napięć mięśni twarzy i szyi, potencjalnych trudności z oddychaniem. Odmienne dla retruzji są natomiast:
- rodzaje wady zgryzu – retruzja jest czynnikiem zwiększającym ryzyko rozwoju zgryzu głębokiego lub zgryzu krzyżowego;
- wady wymowy koncentrujące się na głoskach s, z;
- nieprawidłowe ustawienie w postaci retruzji powodować nadmierne ścieranie się szkliwa na dolnych siekaczach lub uszkodzenia zębów podczas gryzienia. Takie problemy mogą powodować nadwrażliwość zębów;
- trudności z dokładnym przeżuwaniem pokarmów – cofnięte zęby przednie uniemożliwiają efektywne przeżuwanie i rozdrabnianie pokarmów, szczególnie przy twardszych produktach. To może odbijać się negatywnie na komforcie jedzenia i kłopotach trawiennych;
- Podrażnienia i recesja dziąseł – cofnięte zęby mogą wywierać nienaturalny nacisk na dziąsła, co prowadzi do ich recesji (cofania) i w konsekwencji do odsłonięcia szyjek zębowych.
Produkty powiązane
Przyczyny protruzji i retruzji
Przyczyny protruzji i retruzji są często złożone. Dużą rolę odgrywa tu genetyka, bo w obu przypadkach wada może być dziedziczona. Inne warunki, które mogą wpłynąć na powstanie nieprawidłowości to:
- niedorozwój szczęki górnej lub żuchwy;
- wady szkieletowe;
- zbyt szybkie wypadnięcie zębów mlecznych lub wyrzynanie się zębów stałych w nieprawidłowej kolejności;
- zaburzone proporcje w wielkości zębów względem szczęki (powoduje to skłonność do wyrzynania się przednich zębów bardziej do przodu);
- szkodliwe nawyki w dzieciństwie, takie jak ssanie kciuka, obgryzanie paznokci czy długotrwałe używanie smoczka;
- nieprawidłowości w oddychaniu – u dzieci z alergią, polipami w nosie lub przerośniętymi migdałkami może występować tendencja do wysuwania szczęki. To prowadzi do utrwalania nieprawidłowej pozycji zębów.
Produkty powiązane
Protruzja i retruzja - leczenie
Protruzja i retruzja są wskazaniem do leczenia ortodontycznego. Oprócz wymienionych skutków w odniesieniu do zdrowia zębów, znaczenie ma także aspekt estetyczny. Cofnięcie lub wysunięcie zębów zniekształca profil, zmienia ułożenie ust i brody. Stanowi to defekt urody, który jest źródłem kompleksów.
Korekcja protruzji i retruzji u dzieci ma ogromne znaczenie dla ich prawidłowego rozwoju. Pamiętajmy, że wady wymowy obniżają samoocenę i mogą uniemożliwiać realizowanie niektórych zainteresowań i dróg zawodowych w życiu dorosłym (np. śpiew czy aktorstwo).
Ortodontyczne leczenie protruzji i retruzji przynosi znakomite rezultaty. Szczegóły procesu leczenia są ustalane indywidualnie. Wiele zależy od wieku pacjenta i stopnia nieprawidłowości. Odpowiednia korekta pozwala uzyskać komfort oraz zapobiec wymienionym w artykule negatywnym konsekwencjom dla zdrowia zębów.
Produkty powiązane
Sprawdź czym wyróżnia się aparat samoligaturujący
Bibliografia:
- R. Ghodasra, M. Brizuela, Orthodontics, Malocclusion [w:] National Library of Medicine 2023, April 23 (dostęp: 14.11.2024).
- A. O. Mageet, Classification of Skeletal and Dental Malocclusion: Revisited [w:] Stomatology Edu Journal 3(3-4) January 2016 (dostęp: 14.11.2024).
- D. Tomita, S.Haga, F. Tanzawa, T. Miyazawa, H. Nakano, K. Maki, Maxillary Protrusion with Severe Overjet Treated by Maxillary Anterior Alveolar Osteotomy [w:] Case Reports in Dentistry 2024 09 March (dostęp: 14.11.2024).
- Y.M. Chu, L. Bergeron, Y.R. Chen, Bimaxillary Protrusion: An Overview of the Surgical-Orthodontic Treatment [w:] Semin Plast Surg 2009; 23(1) (dostęp: 14.11.2024).
- A. Maree, What is dental protrusion and how to fix it? [w:] BroadBeach Orthodontics (dostęp: 14.11.2024).
