Owrzodzenia jamy ustnej, choć często niewielkie, mogą być poważnym źródłem dyskomfortu i niepokoju. Te małe, bolesne zmiany w obrębie ust mogą negatywnie wpływać na komfort codziennego życia. W tym artykule skupimy się na zrozumieniu podstawowych przyczyn powstawania owrzodzeń w jamie ustnej, objawów oraz skutecznych metodach leczenia.
Spis treści:
- Owrzodzenie jamy ustnej - co to jest?
- Owrzodzenie jamy ustnej - przyczyny
- Owrzodzenie jamy ustnej - objawy
- Owrzodzenie jamy ustnej - leczenie
- Owrzodzenia jamy ustnej domowe sposoby
- Czy owrzodzenie jamy ustnej jest zaraźliwe?
- Owrzodzenie jamy ustnej u dzieci
Owrzodzenie jamy ustnej - co to jest?
Owrzodzenia jamy ustnej, znane także jako aftowe zapalenie jamy ustnej, to niewielkie, bolesne zmiany, które mogą pojawić się na błonie śluzowej ust. Często mają postać okrągłych lub owalnych owrzodzeń o białej lub żółtawej barwie, otoczonych czerwoną obwódką. Owrzodzenia te mogą być bardzo bolesne, zwłaszcza podczas jedzenia, picia, a nawet mówienia. Mogą pojawić się na wewnętrznych powierzchniach policzków, języka, dziąseł, a nawet na wewnętrznej stronie warg. Choć zwykle ustępują same w ciągu kilku dni do tygodnia, mogą być źródłem znacznego dyskomfortu.
Owrzodzenie jamy ustnej - przyczyny
Nie ma jednoznacznej przyczyny owrzodzeń jamy ustnej, ale zidentyfikowano pewne czynniki ryzyka. Do 
nich należą:
- Mechaniczne uszkodzenie - uszkodzenia mechaniczne, takie jak ugryzienie policzka, źle dopasowane protezy lub aparaty ortodontyczne, mogą prowadzić do powstawania owrzodzeń.
- Stres i napięcie emocjonalne - stres jest często uważany za główny czynnik wyzwalający powstawanie owrzodzeń jamy ustnej. Napięcie emocjonalne może wpływać na układ odpornościowy, sprawiając, że organizm jest bardziej podatnym na tego typu problemy.
- Niedobory witamin i minerałów - niedobory niektórych witamin i minerałów, takich jak żelazo, witamina B12, kwas foliowy, mogą przyczyniać się do powstawania owrzodzeń.
- Reakcje alergiczne - niektóre owrzodzenia mogą być wynikiem reakcji alergicznej na określone pokarmy, dodatki do żywności, a nawet niektóre pasty do zębów i płyny do płukania ust.
- Hormonalne zmiany - zmiany w hormonach w szczególności te występujące podczas menstruacji, ciąży, czy menopauzy, mogą zwiększać ryzyko powstawania owrzodzeń.
- Niektóre stany zdrowotne - choroby takie jak choroba Behçeta, celiakia, choroba Leśniowskiego-Crohna, a także niektóre choroby autoimmunologiczne, mogą powodować powstawanie owrzodzeń w jamie ustnej.
- Palenie tytoniu - zaprzestanie palenia tytoniu lub używanie wyrobów tytoniowych może czasami prowadzić do pojawienia się owrzodzeń, jako części reakcji organizmu na zmianę.
- Leki - niektóre leki, w tym te stosowane w chemioterapii, mogą powodować owrzodzenia jako efekt uboczny.
- Geny - uważa się, że Twoje geny również odgrywają pewną rolę. Około 40% osób cierpiących na owrzodzenie jamy ustnej twierdzi, że występuje ono w ich rodzinie.
Owrzodzenie jamy ustnej - objawy
Objawy owrzodzeń jamy ustnej mogą się różnić w zależności od ich przyczyny, ale zazwyczaj obejmują:
- Widoczne owrzodzenia - najbardziej oczywistym objawem są same owrzodzenia. Zazwyczaj mają one kształt okrągły lub owalny, z czerwoną obwódką. Centrum owrzodzenia może być białe, żółte lub szare.
- Ból i dyskomfort - owrzodzenia mogą być bardzo bolesne, szczególnie podczas jedzenia, picia, a nawet mówienia. Ból jest zazwyczaj ostry i piekący.
- Obrzęk tkanki wokół owrzodzenia - wokół owrzodzenia często pojawia się obrzęk. Może to być szczególnie zauważalne, gdy owrzodzenie znajduje się blisko obszarów, które są często używane, takich jak usta czy język.
- Trudności w jedzeniu i piciu - z powodu bólu i dyskomfortu, osoby cierpiące na owrzodzenia jamy ustnej mogą mieć problemy z normalnym jedzeniem i piciem, zwłaszcza jeśli spożywane są pikantne, kwaśne lub słone pokarmy.
- Zwiększona wrażliwość - obszar wokół owrzodzenia może być wyjątkowo wrażliwy na dotyk oraz na gorące lub zimne temperatury.
- Krwawienie lub wydzielina - w niektórych przypadkach owrzodzenia mogą krwawić, szczególnie po kontakcie z jedzeniem, szczoteczką do zębów lub innymi przedmiotami.
- Zmiany w zapachu z ust - owrzodzenia mogą czasami prowadzić do złego oddechu z powodu gromadzenia się bakterii w jamie ustnej.
Owrzodzenie jamy ustnej - leczenie
Leczenie owrzodzeń jamy ustnej skupia się głównie na łagodzeniu bólu i przyspieszaniu gojenia. W większości przypadków, te nieprzyjemne zmiany ustępują same po kilku dniach, ale są sposoby, aby proces ten był mniej uciążliwy.
Pierwszym krokiem jest stosowanie miejscowych środków przeciwbólowych, takich jak żele lub płyny do płukania ust, które zawierają substancje znieczulające. Pomogą zmniejszyć ból, szczególnie podczas jedzenia i picia. W przypadku silnego bólu, można rozważyć użycie ogólnodostępnych leków przeciwbólowych, takich jak paracetamol czy ibuprofen, zawsze zgodnie z zaleceniami na opakowaniu lub zaleceniami lekarza.
Produkty powiązane
Ważna jest również odpowiednia higiena jamy ustnej. Delikatne szczotkowanie zębów miękką szczoteczką i używanie łagodnych past do zębów bez substancji drażniących może pomóc w zapobieganiu dalszemu podrażnieniu owrzodzeń. Ponadto, regularne płukanie ust roztworem soli lub specjalnymi płynami antyseptycznymi może wspomagać gojenie. Warto również unikać pikantnych, kwaśnych lub słonych pokarmów, które mogą drażnić owrzodzenia, a także ograniczyć spożycie gorących napojów i alkoholu.
Jeśli owrzodzenia jamy ustnej są przewlekłe lub nawracające, należy skonsultować się z lekarzem. W takich sytuacjach może być konieczne zidentyfikowanie przyczyny problemu, które może wymagać specyficznego leczenia, takiego jak terapia antybiotykowa w przypadku infekcji bakteryjnej.
Owrzodzenia jamy ustnej domowe sposoby
Leczenie domowe owrzodzeń jamy ustnej skupia się głównie na łagodzeniu objawów i przyspieszeniu procesu gojenia. Oto kilka sprawdzonych domowych metod, które mogą pomóc:
Sól
Płukanie ust roztworem soli może pomóc w dezynfekcji owrzodzeń i przyspieszyć gojenie. Rozpuść 1/2 łyżeczki soli w szklance ciepłej wody i płucz usta kilka razy dziennie.
Soda oczyszczona
Płukanie ust roztworem sody oczyszczonej (1 łyżeczka sody na 1/2 szklanki ciepłej wody) może pomóc zneutralizować kwasowość w jamie ustnej i zmniejszyć ból.
Miód
Ze względu na swoje właściwości antybakteryjne i gojące, może być delikatnie nakładany na owrzodzenia.
Wyciągi z ziół
Płukanki z rumianku lub szałwii, ze względu na ich właściwości przeciwzapalne i łagodzące, mogą być użyteczne. Można je przygotować poprzez zaparzanie ziół do temperatury, która jest bezpieczna dla płukania ust.
Czy owrzodzenie jamy ustnej jest zaraźliwe?
Owrzodzenia jamy ustnej, znane również jako aftowe zapalenie błony śluzowej, zwykle nie są zaraźliwe. Jednak ważne jest rozróżnienie aftowych owrzodzeń od innych typów owrzodzeń w jamie ustnej, które mogą być zakaźne. Opryszczka, która również powoduje bolesne owrzodzenia, jest zakaźna i może być przenoszona przez bezpośredni kontakt, np. przez całowanie lub współdzielenie przedmiotów, takich jak sztućce z osobą zakażoną.
Produkty powiązane
Owrzodzenie jamy ustnej u dzieci
Owrzodzenia jamy ustnej u dzieci mogą być szczególnie niepokojące zarówno dla dzieci, jak i ich opiekunów. Przyczyny owrzodzeń w jamie ustnej u dzieci są podobne do tych u dorosłych i mogą obejmować stres, urazy mechaniczne czy reakcje alergiczne.
U dzieci owrzodzenia mogą być czasem towarzyszące gorączce i uczuciu ogólnego złego samopoczucia, zwłaszcza gdy są one spowodowane infekcją wirusową. Leczenie owrzodzeń jamy ustnej u dzieci skupia się głównie na łagodzeniu objawów i zapewnieniu komfortu. Szczególnie istotne jest monitorowanie nawracających owrzodzeń jamy ustnej lub tych, które nie goją się przez dłuższy czas. W takich sytuacjach należy skonsultować się z pediatrą lub dentystą dziecięcym, aby wykluczyć poważniejsze stany zdrowotne.
Bibliografia:
-
C. Scully, Choroby jamy ustnej. Diagnostyka i leczenie. Wrocław: Wyd. ed.. Urban & Partner; 2006. s. 14–32, 33–65, 185–198.
-
Polski Przegląd Otorynolaryngologiczny, Diagnostyka zapaleń jamy ustnej z nadżerkami i owrzodzeniami błony śluzowej, 2015.
-
Oral Health Foundation, Owrzodzenia jamy ustnej, 2018.
