Ukruszenie zęba – co robić? O czym świadczy?

Ukruszenie zęba to problem, który może dotknąć każdego z nas, niezależnie od wieku i stanu uzębienia. Nawet drobny uraz może wpłynąć na estetykę naszego uśmiechu i zdrowie jamy ustnej. W tym artykule omówimy, co zrobić w przypadku ukruszenia zęba, jakie są jego przyczyny oraz możliwości leczenia.

Najważniejsze informacje:

Co to jest ukruszony ząb?
Ukruszenie zęba - objawy
Przyczyny ukruszenia zęba
Co zrobić w przypadku ukruszenia zęba?
Opcje leczenia ukruszonego zęba

Co to jest ukruszony ząb?

Ukruszenie zęba to uszkodzenie polegające na odłamaniu fragmentu szkliwa, czyli zewnętrznej ochronnej warstwy zęba. Szkliwo, choć wyjątkowo twarde, nie jest niezniszczalne i może pękać pod wpływem różnych czynników. Ukruszenia mogą dotyczyć zarówno zębów przednich, jak i tylnych, a ich nasilenie może wahać się od drobnych odprysków, które są głównie problemem kosmetycznym, po poważne uszkodzenia odsłaniające wrażliwe tkanki zęba.

Ukruszenie zęba - objawy

Objawy ukruszenia zęba mogą się różnić w zależności od stopnia uszkodzenia.

W wielu przypadkach uszkodzenie jest widoczne gołym okiem, szczególnie w przypadku przednich zębów. Możesz też wyczuć brakujący kawałek zęba językiem.
Jeśli uszkodzenie jest głębokie i dotarło do zębiny lub miazgi, może wystąpić ból, zwłaszcza podczas jedzenia lub gryzienia.
Osoby z ukruszonym zębem mogą odczuwać dyskomfort podczas jedzenia gorących, zimnych, słodkich lub kwaśnych potraw, wynikający z nadwrażliwości.
Nierówności na powierzchni zęba mogą drażnić otaczające tkanki miękkie, takie jak język, wargi czy dziąsła, prowadząc do ich zaczerwienienia lub drobnych urazów.

Zignorowanie nawet drobnych odprysków może prowadzić do poważniejszych problemów, takich jak infekcja lub dalsze uszkodzenia.

Co to jest ukruszony ząb?

Przyczyny ukruszenia zęba

Ukruszenie zęba to powszechny problem stomatologiczny, który może być wynikiem różnych czynników osłabiających szkliwo lub oddziaływujących na zęby mechanicznie. Oto główne przyczyny, które prowadzą do tego typu uszkodzeń:

Urazy mechaniczne

Upadki, uderzenia w twarz, wypadki samochodowe czy kontuzje sportowe to jedne z najczęstszych przyczyn ukruszenia zęba. Szkliwo, choć jest najtwardszą tkanką w ludzkim organizmie, nie jest odporne na nagłe i silne urazy mechaniczne. Osoby uprawiające sporty kontaktowe lub ekstremalne są szczególnie narażone na tego typu uszkodzenia.

Gryzienie twardych pokarmów

Twarde pokarmy, takie jak orzechy, kostki lodu czy twarde cukierki, mogą powodować ukruszenia, zwłaszcza jeśli ząb jest już osłabiony. Nawet pozornie niewielki wysiłek, jak próba rozgryzienia niespodziewanie twardego kawałka jedzenia, może doprowadzić do uszkodzenia szkliwa.

Niewłaściwe użytkowanie zębów

Wykorzystywanie zębów jako narzędzi – na przykład do otwierania butelek, odcinania nici czy rozrywania opakowań – znacząco zwiększa ryzyko ukruszenia. Takie działania wywierają nienaturalny nacisk na zęby i mogą powodować ich uszkodzenie.

Zgrzytanie zębami (bruksizm)

Bruksizm, czyli mimowolne zgrzytanie zębami, często występujące w nocy, prowadzi do nadmiernego ścierania i osłabienia szkliwa. Zęby stają się bardziej podatne na pęknięcia i ukruszenia, szczególnie przy kontakcie z twardymi pokarmami.

Czynniki zdrowotne

Zęby mogą być osłabione przez różne problemy zdrowotne, które zwiększają ryzyko ukruszenia:

Próchnica - nieleczone ubytki osłabiają strukturę zęba, co czyni go bardziej podatnym na mechaniczne uszkodzenia.
Częste wymioty - spotykane w przypadku zaburzeń odżywiania, ciąży lub problemów żołądkowych. Kontakt szkliwa z kwasem żołądkowym prowadzi do jego osłabienia.
Niedobory mineralne - niedobór wapnia, fosforu i witamin (np. witaminy D) może osłabiać zęby, czyniąc je bardziej narażonymi na uszkodzenia.

Obecność biżuterii w jamie ustnej

Noszenie kolczyków na języku czy wardze wiąże się z ryzykiem mechanicznych uszkodzeń zębów. Ruch biżuterii w jamie ustnej może powodować drobne odpryski lub pęknięcia szkliwa.

Co zrobić w przypadku ukruszenia zęba?

Jeśli dojdzie do ukruszenia zęba, kluczowe jest szybkie podjęcie odpowiednich kroków. W pierwszej kolejności należy jak najszybciej skonsultować się ze stomatologiem. Nawet niewielkie uszkodzenie szkliwa, które nie jest widoczne podczas uśmiechu, może prowadzić do dalszych problemów w obrębie jamy ustnej, takich jak rozwój próchnicy czy podrażnienie dziąseł.

Wizyta u dentysty pozwoli nie tylko naprawić uszkodzenie, ale także zidentyfikować przyczynę ukruszenia. Jeśli uszkodzenie nie wynika z wypadku, może być konieczne wdrożenie leczenia, które poprawi ogólny stan jamy ustnej lub wzmocni organizm, na przykład w przypadku niedoborów mineralnych czy zgrzytania zębami.

Nie należy podejmować prób samodzielnego naprawiania zęba, ponieważ może to pogorszyć sytuację. Szybkie działanie zwiększa szansę na skuteczne leczenie i zapobiega dalszym komplikacjom, takim jak zapalenie miazgi czy rozleglejsze złamania.

Opcje leczenia ukruszonego zęba

Opcje leczenia ukruszonego zęba zależą od stopnia uszkodzenia, lokalizacji oraz tego, czy doszło do odsłonięcia miazgi zęba.

Polerowanie i wygładzenie

W przypadku niewielkich ukruszeń, takich jak drobne odpryski szkliwa, dentysta może zastosować polerowanie, które wyrówna krawędzie zęba i zapobiegnie dalszym uszkodzeniom. Ta metoda jest stosunkowo szybka, bezbolesna i nie wymaga większych ingerencji.

Bonding

Bonding to technika polegająca na odbudowie zęba za pomocą kompozytowego materiału w kolorze zęba, który jest precyzyjnie nakładany i utwardzany za pomocą specjalnego światła. Jest to popularna metoda stosowana głównie w przypadku uszkodzeń przednich zębów. Odbudowa wygląda naturalnie, a ząb zyskuje estetyczny wygląd.

Licówki

Licówki to cienkie nakładki ceramiczne, które są stosowane w przypadku większych uszkodzeń estetycznych zębów przednich. Licówki nakłada się na powierzchnię zęba, aby zakryć niedoskonałości, takie jak ukruszenia, przebarwienia czy nierówności. Oprócz poprawy wyglądu, licówki wzmacniają strukturę zęba.

Korony

Korona zębowa to pełna nakładka, która otacza uszkodzony ząb, przywracając mu jego pierwotny kształt i funkcję. Korony są stosowane, gdy ząb jest znacznie ukruszony lub osłabiony, np. po leczeniu kanałowym. Korona może być wykonana z różnych materiałów, w tym porcelany, metalu lub ich kombinacji, w zależności od preferencji pacjenta i miejsca uszkodzenia.

Leczenie kanałowe

W przypadku, gdy ukruszenie zęba prowadzi do odsłonięcia miazgi, może być konieczne leczenie kanałowe. To procedura, która polega na usunięciu zakażonej lub uszkodzonej miazgi, oczyszczeniu kanałów zęba i ich wypełnieniu. Leczenie kanałowe zapobiega rozprzestrzenianiu się infekcji do innych części zęba i okolicznych tkanek.

Opcje leczenia ukruszonego zęba

Wybór odpowiedniej metody leczenia zależy od indywidualnej sytuacji pacjenta, a także od oceny lekarza stomatologa. W wielu przypadkach możliwe jest przywrócenie funkcji i estetyki zęba, nawet po poważnych uszkodzeniach.

Bibliografia: