Podniebienie gotyckie jest wadą jamy ustnej, która może powstać u niemowlęcia z kilku przyczyn. Jak objawia się podniebienie gotyckie i w jaki sposób należy je leczyć? Oto najważniejsze informacje.
Najważniejsze wątki w artykule:
- Gotyckie podniebienie – na czym polega?
- Jakie są przyczyny gotyckiego podniebienia?
- Podniebienie gotyckie – objawy i konsekwencje
- Gotyckie podniebienie – leczenie
Gotyckie podniebienie – na czym polega?
Podniebienie gotyckie (ang. gothic palate lub high-arched palate) to anatomiczna cecha jamy ustnej, która charakteryzuje się jego nadmiernie wysokim i wąskim sklepieniem podniebienia. Jest to nieprawidłowość, które może być wynikiem zaburzeń rozwojowych, wrodzonych anomalii lub warunków środowiskowych. Może występować jako zupełnie odrębna cecha albo towarzyszyć innym chorobom czy zaburzeniom.
Gotyckie podniebienie wzięło swoją nazwę od porównania do specyficznej linii architektury z okresu gotyku. Budowle w tym stylu są wąskie, wysokie i wyróżniają się strzelistością.
Produkty powiązane
Jakie są przyczyny gotyckiego podniebienia?
Przyczyną gotyckiego podniebienia mogą być:
- Warunki genetyczne (wady wrodzone)
- Czynniki środowiskowe (szkodliwe nawyki)
Gotyckie podniebienie może być jednym z objawów szerszych problemów zdrowotnych, związanych z wadami genetycznymi, np.:
- zespołem Downa
- zespołem Marfana
- zespołem Pierre'a Robina
- zespołem Ehlersa-Danlosa
- zespołem Wolfa-Hirschhorna
- zespołem Aperta
- zespołem Turnera
- dyzostozą żuchwowo-twarzową
Ryzyko występowania gotyckiego podniebienia jest wysokie u wcześniaków, jeśli dziecko przychodzi na świat przed zakończeniem się procesu kształtowania podniebienia. Zaburzenia rozwojowe miewają związek z niedoborem witaminy D na etapie życia płodowego, który odpowiada za krzywicę.
Środowiskowe czynniki, które mogą spowodować lub pogłębić podniebienie gotyckie, to m.in. nawyk nadmiernego ssania kciuka lub smoczka. Systematycznie wywierany nacisk na podniebienie i przednie zęby to czynnik zaburzający prawidłowe kształtowanie się jamy ustnej małego dziecka. Dochodzi wówczas do zwężenia łuku zębowego i wypchnięcia podniebienia. Jeśli istnieje u malucha silna potrzeba ssania smoczka – warto wybrać smoczek ortodontyczny, który niesie mniejsze niebezpieczeństwo powstania omawianych nieprawidłowości.
Produkty powiązane
Pośrednią przyczyną gotyckiego podniebienia bywają schorzenia górnych dróg oddechowych i przerost migdałka gardłowego. Długotrwałe oddychanie przez usta, zamiast przez nos, ma ścisły związek z powstaniem podniebienia gotyckiego.
Przyczyną gotyckiego podniebienia w niektórych przypadkach mogą być problemy neurologiczne np. na tle poważniejszych zespołów chorobowych. Problemem są wówczas osłabione ruchy języka i mięśni jamy ustnej lub ich brak.
Istnieją też rzadkie przypadki, gdy podniebienie gotyckie jest spowodowane przez mikrognację, czyli niedorozwój żuchwy.
>> Dowiedz się więcej jak dbać o zęby niemowlaka.
Podniebienie gotyckie – objawy i konsekwencje
Gotyckie podniebienie jest łatwe do rozpoznania zarówno dla każdego doświadczonego pediatry, jak i ortodonty. Prawidłowo ukształtowane górne sklepienie jamy ustnej powinno być tylko delikatnie zaokrąglone. W niektórych przypadkach problem występuje w niewielkim stopniu jako cecha niezwiązana z chorobami wrodzonymi.
Prawidłowe ukształtowanie jamy ustnej to nie tylko estetyka uśmiechu. Podniebienie odgrywa istotną rolę podczas oddychania, przełykania i mówienia. Osoby z gotyckim podniebieniem mają utrudnione oddychanie przez nos. Stąd bierze się skłonność do ustawicznego oddychania przez usta, co pociąga za sobą szereg innych konsekwencji zdrowotnych:
- częstych infekcji górnych dróg oddechowych
- przesuszenia błon śluzowych jamy ustnej i gardła
- chrapanie (nawet u małego dziecka)
Gotyckie podniebienie, oprócz widocznego gołym okiem zwężonego kształtu, wywołuje też inne symptomy. Niemowlęta z tą wadą mają trudności z ssaniem piersi i smoczka, przełykaniem pokarmu, co objawia się częstym zakrztuszaniem się i ulewaniem pokarmu. Maluch nie potrafi skutecznie objąć ustami smoczek czy sutek. Gotyckie podniebienie uniemożliwia wytworzenie podciśnienia pomiędzy językiem a sutkiem/ smoczkiem oraz podniebieniem, a to właśnie jest konieczne dla prawidłowego odruchu ssania. Warto wówczas skonsultować się z doradcą laktacyjnym.
Produkty powiązane
Gotyckie podniebienie jest związane także z wadami zgryzu. Zbyt wąskie sklepienie podniebienia powoduje stłoczenie zębów, tyłozgryz, zgryz krzyżowy lub inne wady. To z kolei zwiększa ryzyko próchnicy i chorób przyzębia.
>> Próchnica u dziecka – przyczyny, leczenie i profilaktyka
Gotyckie podniebienie stanowi przyczynę zaburzeń w rozwoju mowy. Anatomiczna wada uniemożliwia wymawianie niektórych dźwięków, przez co pojawia się seplenienie.
Brak leczenia gotyckiego podniebienia u dziecka będzie oznaczało wchodzenie w młodość i dorosłość z wszystkimi negatywnymi skutkami tej nieprawidłowości. Dorośli z gotyckim podniebieniem zmagają się często z chronicznymi problemami górnych dróg oddechowych, chrapaniem i bezdechem sennym. Wady zgryzu będące konsekwencją nieleczonego gotyckiego podniebienia, prowadzą do licznych problemów stomatologicznych, takich jak:
- choroby przyzębia
- uszkodzenia i osłabienie szkliwa
- częstsze ubytki
- skłonność do gromadzenia się kamienia nazębnego
- nieświeży oddech
Gotyckie podniebienie – leczenie
Czy gotyckie podniebienie można leczyć? Można, ale nie zawsze jest konieczne. Czasem defekt występuje w niewielkim stopniu i nie powoduje innych trudności. W sprawie leczenia podniebienia gotyckiego decyzję podejmuje lekarz przy uwzględnieniu wielu warunków. Należą tu:
- wiek pacjenta
- stopień zaawansowania wady
- ewentualne inne problemy zdrowotne lub deformacje
Być może zainteresuje Cię także temat >> aparat ortodontyczny a zęby mleczne
Jeśli podniebienie gotyckie w ocenie lekarza wymaga leczenia – im szybciej się ono rozpocznie, tym większe szanse na zniwelowanie wady.
Produkty powiązane
Leczenie gotyckiego podniebienia opiera się czterech kierunkach:
- logopedia – skupiająca się na nauce artykulacji dźwięków. Odpowiednie wyćwiczenie i wzmocnienie mięśni twarzy wspiera rozwój mowy;
- ćwiczenie oddechu – ma na celu ustabilizowanie pracy mięśni jamy ustnej i wypracowanie prawidłowego nawyku oddychania przez nos;
- ortodoncja – aparat ortodontyczny wykorzystywany jest do korygowania kształtu łuku podniebiennego u dzieci starszych i osób dorosłych;
- zabieg chirurgiczny – jeśli stopień zaawansowania wady uniemożliwia zastosowanie powyższych metod – lekarz może skierować pacjent na operację, która zmodyfikuje kształt podniebienia.
Leczenie gotyckiego podniebienia jest często procesem interdyscyplinarnym, czyli we współpracy z kilkoma specjalistami. Bardzo ważna jest konsultacja zarówno z ortodontą, laryngologiem, jak i logopedą. Techniki ćwiczeń to nic innego jak terapia miofunkcjonalna.
Bibliografia:
- P. Annapurna, P. Pushyami, A study on hard palate and high arched palate: a morphometric study with associated traits [w:] International Journal of Anatomy and Research 2019, Vol 7(2.3):6657-62. ISSN 2321-4287
- P. Bollero, L. Arcuri, M. Miranda, L. Ottria, R. Franco, A. Barlattani, Marfan Syndrome: oral implication and management [w:] National Library of Medicine
- A. Eren, H. Bilgin, S. Kara, Feeding an infant with high arched palate by high flow rate bottle nipple [w:] Asia Pacific Journal of Clinical Nutrition 2015;24(4)
- S. Herrera, V. Pierrat, M. Kaminski, V. Benhammou, L. Marchand-Martin, A. Morgan, E. Le Norcy, P. Y. Ancel, A. Germa, Risk Factors for High-Arched Palate and Posterior Crossbite at the Age of 5 in Children Born Very Preterm [w:] Frontiers in Pediatric 2022Apr 15:10:784911
