Grzybica jamy ustnej to nieprzyjemna i krępująca dolegliwość, która bardzo często ma związek z ogólnym stanem zdrowia, ale również z higieną jamy ustnej. Czasem trudno jest odróżnić jej objawy od innych pospolitych problemów w tym obszarze. Sprawdź jak objawia się grzybica jamy ustnej, jakie są jej najczęstsze przyczyny i w jaki sposób można jej zapobiegać.
W artykule wyjaśniamy:
- Czym jest grzybica jamy ustnej?
- Objawy grzybicy jamy ustnej
- Jakie są przyczyny grzybicy jamy ustnej?
- Grzybica jamy ustnej a higiena
- Grzybica jamy ustnej u dziecka
- Diagnostyka i leczenie grzybicy jamy ustnej
- Domowe sposoby leczenia grzybicy jamy ustnej
- Jak uniknąć – płukanie jamy ustnej
Czym jest grzybica jamy ustnej?
Grzybica jamy ustnej polega na nadmiernym namnażaniu się drobnoustrojów na wewnętrznej stronie policzków, na powierzchni języka i podniebieniu. Drożdżaki Candida albicans są obecne w naszych organizmach i jest to stan prawidłowy. Żyją w przewodzie pokarmowym i na skórze. Problem pojawia się, gdy organizmy te namnażają się ponad normę.
Kandydoza jamy ustnej, bo terminu również używają specjaliści, najczęściej ma związek w naszym zdrowiem ogólnym. Rzadziej, ale również zdarzają się zakażenia drożdżakami innych gatunków, np. Candida tropicalis, Candida glabrata czy Candida krusei.
Objawy grzybicy jamy ustnej
Objawem grzybicy jamy ustnej, który najłatwiej zauważyć jest żółtawy lub biały nalot w jamie ustnej. Można go łatwo usunąć za pomocą czyścika do języka, łyżeczki lub innego przedmiotu. Błony śluzowe w miejscach infekcji są zwykle podrażnione i zaczerwienione, może pojawić się zapalenie języka. W zaawansowanej postaci kandydoza jamy ustnej powoduje ból podczas spożywania posiłków.
Specyficznym objawem grzybicy jamy ustnej jest uczucie suchości w ustach. Powoduje to dyskomfort i zwiększa podrażnienie błon śluzowych. Osoby dotknięte kandydozą jamy ustnej doświadczają nieprzyjemnego metalicznego posmaku w ustach. Może być też wyczuwalny dla naszego otoczenia nieświeży oddech. U osób chorujących na grzybicę jamy ustnej dochodzi do bolesnych pęknięć w kącikach ust, tzw. zajadów. Do kogo zwrócić się o poradę przy objawach grzybicy jamy ustnej? Odpowiednim specjalista będzie dentysta periodontolog.
Produkty powiązane
Jakie są przyczyny grzybicy jamy ustnej?
Przyczyną grzybicy jamy ustnej najczęściej jest obniżona odporność naszego organizmu. Dochodzi wówczas do zaburzeń naturalnej flory bakteryjnej układu pokarmowego (w tym też jamy ustnej) i nierównowagi immunologicznej. Może to wynikać z:
- ogólnego osłabienia
- zaburzenia pracy ślinianek
- stosowania antybiotyków
- niedoborów witamin i minerałów
- terapii antynowotworowej
- w przebiegu ciąży
Grzybica jamy ustnej może mieć związek z zaburzeniami hormonalnymi, m.in. przy niedoczynności nadnerczy, zaburzeniach tarczycy i nadczynności przytarczyc.
Kłopoty z układem odpornościowym, wraz z wszystkimi tego konsekwencjami, występują częściej u osób w podeszłym wieku i chorych na AIDS. Leki obniżające odporność są podawane m.in. pacjentom po przeszczepach.
Kandydozę jamy ustnej mogą wywołać leki sterydowe i immunosupresyjne. Dotyczy to m.in. wziewnych preparatów stosowanych w leczeniu schorzeń górnych dróg oddechowych (np. astmy i obturacyjnej choroby płuc). Wyższe ryzyko tej infekcji występuje u osób z cukrzycą, która wywołuje liczne zaburzenia stanu zdrowia człowieka.
Do przyczyn grzybicy jamy ustnej należą także zaniedbania w higienie oraz dieta bogata w cukry proste. Słodzone napoje i słodycze mają bardzo negatywny wpływ na kondycję zębów i całej jamy ustnej.
Większe ryzyko wystąpienia grzybicy jamy ustnej dotyczy osób palących papierosy, nadużywających alkoholu.
Produkty powiązane
Grzybica jamy ustnej a higiena
Grzybica jamy ustnej bywa spowodowana zaniedbaniem higieny jamy ustnej. Brak regularnego czyszczenia zębów i przestrzeni międzyzębowych, sprzyja namnażaniu się drobnoustrojów, czego rezultatem jest właśnie kandydoza jamy ustnej. Infekcje jamy ustnej częściej dotyczą osób z nieleczoną próchnicą.
Higiena w kontekście grzybicy jamy ustnej ma też związek z noszeniem protezy zębowej, która również wymaga systematycznej dbałości. Brak oczyszczania i niezdejmowanie protezy przed pójściem spać, stwarza środowisko sprzyjające rozwojowi bakterii i grzybów.
Produkty powiązane
Grzybica jamy ustnej u dziecka
Grzybica jamy ustnej u dziecka czyli tzw. pleśniawka to częste zjawisko. Przyczyną jest niewykształcona jeszcze w pełni u małych dzieci odporność. Stąd też wynika większa skłonność do grzybicy jamy ustnej u dziecka.
Objawy grzybicy jamy ustnej u dziecka są dokładnie takie same jak u osoby dorosłej. Maluch doświadcza podobnego dyskomfortu i podrażnienia błon śluzowych. Wpływ na skłonność do grzybicy jamy ustnej u dzieci mają zaniedbania w higienie zębów mlecznych.
>> Sprawdź jak dbać o zęby małych dzieci.
Brak leczenia grzybicy jamy ustnej może doprowadzić do owrzodzeń, rozszerzając objawy na gardło. Wówczas występuje też ból przy przełykaniu. Ważne dla świadomości rodziców i opiekunów małych dzieci jest wiedza, że korzystając ze wspólnych sztućców czy (o zgrozo!) oblizując smoczek, którego używa niemowlę, możemy przekazać chorobotwórcze mikroorganizmy.
Produkty powiązane
Diagnostyka i leczenie grzybicy jamy ustnej
Rozpoznanie grzybicy jamy ustnej jest dla lekarza nietrudne. Charakter nalotu na języku i dziąsłach oraz stan błon śluzowych można ocenić gołym okiem. Jeśli jest to za wskazane – można wykonać wymaz z jamy ustnej, aby zidentyfikować gatunek drożdżaków wywołujących infekcję.
Grzybica jamy ustnej może występować w postaci przewlekłej i ostrej. Specjaliści rozróżniają następujące rodzaje schorzenia:
- grzybica ostra rzekoma
- grzybica ostra zanikowa
- grzybica przewlekła rzekomobłoniasta
- grzybica przewlekła zanikowa
- grzybica przewlekła rozrostowa
Pierwotna grzybica jamy ustnej występuje na języku, dziąsłach, podniebieniu i wewnętrznej stronie policzków. Jeżeli infekcja rozprzestrzenia się na skórę i inne części ciała – mówimy wówczas o wtórnej kandydozie jamy ustnej.
Sposób leczenia grzybicy jamy ustnej zależy od stopnia rozwoju schorzenia. Lekarz bierze pod uwagę wszystkie okoliczności towarzyszące grzybicy i bezpośrednią przyczynę schorzenia.
W leczeniu zaawansowanej grzybicy jamy ustnej wykorzystuje się ogólnoustrojowe środki przeciwgrzybicze, takie jak:
- itrakonazol
- flukonazol
- worykonazol
- amfoterycyna
W lżejszych przypadkach stosuje się preparaty do stosowania miejscowego zawierające nystatynę, która działa grzybobójczo. Najczęściej pacjent otrzymuje lekarstwo w postaci żelu lub proszku przeznaczonego do sporządzenia zawiesiny. Tym roztworem należy smarować wnętrze jamy ustnej.
Produkty powiązane
Domowe sposoby leczenia grzybicy jamy ustnej
W domowym leczeniu grzybicy jamy ustnej można używać łatwo dostępnych i bezpiecznych preparatów antyseptycznych. Roztwór soli albo sody oczyszczonej ma szerokie zastosowanie w neutralizowaniu chorobotwórczych czynników.
Roślinne napary z rumianku, szałwii lub innych ziół, wspomagają kondycję błon śluzowych jamy ustnej. Te naturalne sposoby wykazują łagodne działanie antyseptyczne. Zmniejszają stany zapalne i przyspieszają gojenie.
W leczeniu grzybicy jamy ustnej i zapobieganiu jej nawrotom, pomagają preparaty zawierające chlorheksydynę i chlorek cetylpirydynium. Te składniki niektórych płynów do płukania jamy ustnej, mają działanie przeciwgrzybicze i przeciwbakteryjne.
Produkty powiązane
Jak uniknąć – płukanie jamy ustnej
Aby uniknąć grzybicy jamy ustnej należy zadbać zarówno o higienę jamy ustnej, jak i ogólne zdrowie. Codzienne mycie zębów z pomocą preparatów dobrej jakości do podstawa prawidłowych nawyków. W usuwaniu płytki nazębnej szczoteczka soniczna nie ma sobie równych. Specjaliści zalecają używanie nowoczesnych urządzeń do higieny jamy ustnej jak najbardziej efektywnej metody.
Nieświadome zaniedbania w obszarze jamy ustnej dotyczą przestrzeni międzyzębowych i języka. Dlatego korzystaj każdego dnia z
- nici dentystycznej
- płynu do płukania jamy ustnej
- czyścika do języka
Produkty powiązane
Dokładne usuwanie osadów nazębnych zmniejsza szanse dla bakterii, wirusów i drożdżaków. Warto rozważyć wprowadzenie do nawyków higienicznych irygator do zębów. To bezpieczne i niezwykle efektywne urządzenie ma uniwersalne zastosowanie. Pomaga w łagodny sposób oczyszczać trudno dostępne miejsca, zwłaszcza kieszonki dziąsłowe, które również zwiększają ryzyko infekcji grzybiczych.
>> Sprawdź ranking antybakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej
Osoby stosujące wziewne leki zmniejszające ryzyko grzybicy dzięki przepłukiwaniu jamy ustnej po przyjęciu dawki preparatu.
W uniknięciu grzybicy jamy ustnej pomoże Ci też zdrowa dieta. Ogranicz spożywanie cukru i słodzonych napojów. Wprowadź do swoich posiłków warzywa i owoce, które zapewnią odpowiednie wsparcie układu odpornościowego. Ważne mikroskładniki to:
- żelazo
- magnez
- selen
- kwas foliowy
- witaminy A, B6, B12 i C
Korzystny wpływ na równowagę mikroflory jelit mają naturalne źródła probiotyków. To przede wszystkim produkty mleczne powstałe w procesie fermentacji (kefiry, maślanki, jogurty, twarogi) oraz kiszonki. Czosnek z kolei znany jest powszechnie ze swojego działania przeciwbakteryjnego, więc w zapobieganiu kandydozy jamy ustnej jest jak najbardziej korzystny.
Picie odpowiedniej ilości wody każdego dnia zapewnia nawodnienie organizmu co za tym idzie – poprawia stan błon śluzowych jamy ustnej. Zwiększa też wydzielanie śliny, która jest naturalną ochroną dla zębów i całej jamy ustnej.
Osoby używające protez zębowych powinny pamiętać o ważnych zasadach higienicznych. Systematyczne oczyszczanie protezy oraz przechowywanie jej we właściwych warunkach ma ogromne znaczenie dla uniknięcia infekcji. Proteza powinna być też dobrze dopasowana, a więc wszelkie uszkodzenia lub zmiany powodujące dyskomfort, ucisk lub zbytnie obluzowanie – wymagają korekty protezy.
Produkty powiązane
W uniknięciu grzybicy jamy ustnej pomogą Ci regularne wizyty w gabinecie stomatologicznym. Sprawdź jak często chodzić do dentysty. Dbałość o stan zębów i leczenie ubytków, zmniejsza ryzyko stanów zapalnych.
Źródła:
- A. Singh, R. Verma, A. Murari, A. Agrawal, Oral candidiasis: An overview [w:] Journal of Oral & Maxillofacial Pathology 18 (Suppl 1) September 2014 (dostęp: 14.04.2025).
- M. Taylor, M. Brizuela, A. Raja, Oral Candidiasis [w:] National Library of Medicine July 4, 2023 (dostęp: 14.04.2025).
- T. Vila, A. S. Sultan, D. Montelongo-Jauregui, M.A. Jabra-Rizk, Oral Candidiasis: A Disease of Opportunity [w:] Journal of Fungi 2020, volume 6, Issue 1 (dostęp: 14.04.2025).
