Próchnica butelkowa – taką diagnozę mogą usłyszeć rodzice małych dzieci po kontroli u dentysty. Choć problem dotyczy zębów mlecznych, to sprawa jest poważna i nie należy jej lekceważyć. Stan mleczaków jest bardzo ważny w długiej perspektywie rozwoju i zdrowia małych dzieci. Przyjrzyjmy się zatem temu problemowi: jakie są przyczyny próchnicy butelkowej i jak możemy im zapobiegać?
Próchnica butelkowa - to trzeba wiedzieć!
- Próchnica butelkowa u 2-latka?
- Próchnica butelkowa – u dzieci
- Próchnica butelkowa - objawy
- Próchnica butelkowa u rocznego dziecka
- Próchnica butelkowa - domowe sposoby zapobiegania
- Próchnica butelkowa – początki
- Próchnica butelkowa - leczenie domowe?
- Próchnica butelkowa - jak leczyć?
Próchnica butelkowa u 2-latka?
Próchnica butelkowa u 2-latka - to najczęstszy moment gdy rodzic zauważa pierwsze widoczne symptomy. Określenie próchnicy butelkowej wzięło się ze ścisłego związku między ubytkami w zębach a karmieniem malucha w trakcie usypiania. Butelka ze smoczkiem w wielu domach służy do podawaniu dziecku mleka, kaszki czy soków, a maluch najczęściej zasypia z butelką. Produkty spożywane w ten sposób są z reguły dosładzane i stanowią źródło dużej ilości cukrów prostych. To oznacza, że w jamie ustnej dziecka tworzy się idealna pożywka dla kwasotwórczych bakterii, które uszkadzają szkliwo. Wszelkie słodkie produkty spożywcze znacznie zwiększają ryzyko rozwoju próchnicy butelkowej u dzieci w różnym wieku.
Produkty powiązane
Dodatkowym aspektem, na który trzeba zwrócić uwagę omawiając sprawę próchnicy butelkowej, jest sposób przyjmowania pokarmów w ten sposób. Zasysając półpłynny produkt przez smoczek butelki, dziecko ma przez długi czas ząbki pokryte klejącą kaszką. Ma to bardzo negatywny wpływ na kondycję mleczaków.
Picie z butelki jest powolne, może trwać wiele minut. Wiemy też, że ma to w przypadku wielu maluchów działanie uspokajające – stąd też wynika częste utrwalanie się tego nawyku. Ostatecznie maluch zasypia z jamą ustną pokrytą sporą porcją węglowodanów. Znaczenie ma tutaj także fakt, że w nocy w jamie ustnej wydziela się mniej śliny, która jest naturalną ochroną dla zębów. Dlatego właśnie w nocy najłatwiej tworzy się płytka nazębna – środowisko, w którym namnażają się bakterie.
Białe dziąsła u niemowlaka – co oznaczają?
Produkty powiązane
Próchnica butelkowa – u dzieci
Próchnica butelkowa u dzieci wygląda jak każda inna próchnica. Czarne ubytki mogą pojawić się w różnych miejscach, a najbardziej narażone na próchnicę butelkową są zęby przednie (górne siekacze), choć może się ona rozprzestrzeniać także na inne zęby. Jedynki pojawiają się jako pierwsze, dlatego wcześniej zostają narażone na szkodliwe czynniki. Sprawdź jak wyglądają wychodzące zęby u niemowlaka.
Próchnica butelkowa - objawy
Próchnica butelkowa może przybrać postać czarnych obwódek wokół zębów oraz czarnych kresek w linii dziąseł. Wczesne objawy próchnicy butelkowej to białe plamki na zębach, które świadczą o demineralizacji szkliwa. Z czasem kredowe obszary zmieniają się w typowe ciemniejsze ubytki.
Próchnica butelkowa to objawy widoczne gołym okiem, ale większy problem stanowi potencjalny ból. Dlatego od razu warto podkreślić, że próchnica butelkowa może być źródłem bólu. Jednym z objawów, zwracających uwagę opiekunów, jest płacz dziecka, marudzenie i niechęć do jedzenia. Również gwałtowne protesty malucha podczas spożywania posiłków mogą być sygnałem, że ubytki w zębach mlecznych dają się we znaki. Próchnica butelkowa pojawia się najczęściej u dzieci kilkuletnich, ale bywa spotykana nawet u niemowląt.
Produkty powiązane
Próchnica butelkowa u rocznego dziecka
Próchnica butelkowa u rocznego dziecka także jest spotykana. Prowadzono nad tym problemem badania w kontekście karmienia piersią. Czy dłuższe karmienie naturalne wpływa negatywnie na stan zębów malucha? Wszystko wskazuje na to, że z pewną dozą ostrożności należy patrzeć na wyniki obserwacji i umieścić je w odpowiednim kontekście.
U dzieci poniżej pierwszego roku życia, które były karmione piersią, nie stwierdzono zwiększonej zapadalności na próchnicę. Zauważono jednak, że u dzieci, które ukończyły pierwszy rok życia i nadal mleko matki stanowiło część ich diety – miewały próchnicę. Ale musimy pamiętać, że na ten problem składa się kilka czynników. Korzyści wynikające z karmienia piersią są bezsprzeczne, co ma wpływ także na rozwój kości i zębów.
Można przypuszczać, że próchnica butelkowa u rocznego dziecka wynika raczej z wprowadzania do diety nowych produktów – w tym także słodzonych i kwaśnych. Ewidentnie winę za próchnicę butelkową u dzieci ponoszą zaniedbania w higienie zębów i zasypanie malucha bez mycia zębów.
>> Jak dbać o zęby niemowlaka? Poradnik dla rodziców
Próchnica butelkowa - domowe sposoby zapobiegania
Próchnica butelkowa i domowe sposoby zapobiegania to jedyna droga by zaoszczędzić maluchowi niepotrzebnego bólu.Każdy dorosły, który kiedykolwiek doznał bólu zęba, wie jak bardzo nieprzyjemne jest to doświadczenie. Tym bardziej warto uzmysłowić sobie co to może oznaczać dla malucha, który z natury jest o wiele bardziej wrażliwy na takie bodźce.
1. Ogranicz słodzone produkty w diecie dziecka
Sztucznie dosładzane soki, kaszki i deserki mają negatywny wpływ nie tylko na zęby, ale i w ogóle na zdrowie. Zwiększają ryzyko nadwagi, insulinooporności i cukrzycy typu II. Zamiast soków – podawaj wodę.
2. Kontroluj czas używania butelki
Jeśli korzystacie z butelki do karmienia – zwracaj uwagę na to, ile czasu to trwa. Miej pod kontrolą jak długo Twoje dziecko trzyma smoczek butelki w ustach i nie pozwalaj na długotrwałe ssanie słodkich i mlecznych potraw.
3. Unikaj karmienia przez butelkę
Choć wiemy, że to w pewnym stopniu ułatwia podawanie dziecku pokarmów – ucz malucha jedzenia zwyczajnego, gdy tylko będzie to możliwe. Podawaj mu pokarmy na talerzu, w miseczce, przy pomocy łyżki lub nawet rączek. Mimo wszystko lepiej posprzątać po posiłku niż leczyć zęby. Nie wykorzystuj łatwiejszego usypiania dziecka z butelką – unikaj utrwalania tego nawyku.
4. Dbaj o higienę mleczaków od samego początku
Nauka mycia zębów powinna być wdrażana już od pierwszych mleczaków. Bardzo ważne jest przykładanie wagi szczególnie do wieczornego mycia. Do Twojej dyspozycji jest całe mnóstwo akcesoriów i produktów dla dzieci.
Najwyższą skutecznością w usuwaniu płytki nazębnej może się poszczycić szczoteczka soniczna. W naszym sklepie znajdziesz modele przeznaczone dla niemowląt! Ultra delikatne włosie końcówki i odpowiednio dostosowane drgania są bezpieczne i łagodne.
Produkty powiązane
5. Regularnie odwiedzaj dentystę
Oswajanie dziecka z wizytami u stomatologa pozwala szybko wykryć początki próchnicy, gdy nie są jeszcze bolesne. To ważne także ze względu na zbudowanie zaufania wobec lekarza – bez lęku, w dobrej, przyjaznej atmosferze. Pojawienie się pierwszych mleczaków to także odpowiedni czas, by rozważyć i skonsultować z dentystą profilaktyczny zabieg lakowania zębów.
Dla ochrony przed próchnicą butelkową istotna jest świadomość opiekunów, że możemy łatwo przekazać bakterie, poprzez oblizywanie smoczka przed podaniem go dziecku. Jest to bardzo zły zwyczaj, którego należy unikać nie tylko ze względu na próchnicę, ale i w ogóle możliwość przeniesienia różnych drobnoustrojów.
Skorzystaj też z naszego poradnika: jak zachęcić dziecko do mycia zębów – 8 najważniejszych wskazówek
Próchnica butelkowa – początki
Profilaktyka próchnicy butelkowej to systematyczna higiena jamy ustnej – nie ma żadnej drogi na skróty. Mamy duży wybór wśród akcesoriów przeznaczonych dla najmłodszych. Manualne szczoteczki do zębów dla dzieci są kolorowe i ergonomiczne. Te przeznaczone dla niemowlaków mają optymalny kształt, który zapewnia bezpieczeństwo. Wybierając produkty dla swojej pociechy, zwracaj uwagę na przedział wiekowy, dla którego dane szczoteczki są przeznaczone.
Dla ochrony przed próchnicą butelkową znaczenie mają dobrej jakości preparaty. Pasty do zębów dla dzieci mają skład odpowiedni dla młodego szkliwa i wrażliwych błon śluzowych jamy ustnej. Łagodny, przyjemny smak bardzo sprzyja rytuałom higienicznym.
Jeśli obawiasz się, że Twój maluch połknie pianę podczas mycia zębów – możesz wybrać bezpieczną pastę dla niemowlaka, która nie będzie zawierała fluoru. Opracowano wiele preparatów w oparciu o inne składniki bakteriobójcze i wzmacniające szkliwo. U nieco starszych dzieci zasadne może być zastosowanie fluoryzacji.
Produkty powiązane
Próchnica butelkowa - leczenie domowe?
Próchnica butelkowa a leczenie domowe - czy jest możliwe? Niestety nie ma takich metod. Uszkodzenia szkliwa i stan zapalny zębów mlecznych wymaga wizyty u dentysty. Natomiast warto podkreślić wagę profilaktyki, którą możemy zapewnić w ramach codziennej rutyny higienicznej.Systematyczność i nauka dobrych nawyków - oto co pozwoli utrzymać zęby mleczne w pełnym zdrowiu.
Próchnica butelkowa - jak leczyć?
Leczenie próchnicy butelkowej jest możliwe, a nawet konieczne. Metodą, która wykorzystują specjaliści u najmłodszych pacjentów, jest lapisowanie zębów – bezbolesne i skuteczne. Ochrona zębów mlecznych przed ich przedwczesną utratą jest bardzo ważna dla kształtowania się prawidłowego zgryzu. Lekarze podkreślają, że częstą przyczyną różnych wad zgryzu jest właśnie brak leczenia próchnicy u małych dzieci.
Dla leczenia próchnicy butelkowej wykorzystuje się także ozonowanie zębów, które ma działanie bakteriobójcze. Niektóre gabinety oferują także laserowe leczenie zębów, które wykorzystuje wiązkę światła.
Jak widzisz – medycyna proponuje różne rozwiązania w leczeniu próchnicy butelkowej. Ma to ogromne znaczenie dla mających się dopiero pojawić zębów stałych. Musimy zdawać sobie sprawę, że mleczaki sąsiadują z zębami stałymi przez długi czas, a zaniedbania mogą spowodować, że zęby stałe wyrosną już z ubytkami. Sprawdź kiedy wypadają mleczaki.
Bibliografia:
- S. Tungare, A.G. Paranjpe, Early Childhood Caries [w:] National Library of Medicine, August 8, 2023
- K. Malinowski, M. Majewski, P. Kostrzewska, A. Całkosiński, Early Childhood Caries – literature review on risk factors, prevalence and prevention [w:] Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 3/2021 vol. 27
- H. Colak, C. T. Dülgergil, M. Dalli, M. M. Hamidi, Early childhood caries update: A review of causes, diagnoses, and treatments [w:] Journal o f Natural Science, Biology and Medicine 2013 Jan;4(1)
- Dental Caries (Tooth Decay) in Children Ages 2 to 11 Years [w:] National Institute of Dental and Craniofacial Research (dostęp:
