Zgryz otwarty jest wadą polegającą na braku styczności między górnymi a dolnymi łukami zębowymi. Zbyt duża odległość między nimi utrudnia m.in. prawidłowe przeżuwanie. W jaki sposób może powstać zgryz otwarty u dziecka i czy da się go wyleczyć? Wyjaśniamy w artykule.
Zgryz otwarty – ważne informacje
- Zgryz otwarty – co oznacza?
- Rodzaje zgryzu otwartego
- Zgryz otwarty – jakie powoduje problemy?
- Zgryz otwarty u dzieci
- Zgryz otwarty od smoczka?
- Leczenie zgryzu otwartego
- Zgryz otwarty przed i po leczeniu
- Zgryz otwarty – ćwiczenia
Zgryz otwarty – co oznacza?
Zgryz otwarty to jedna z wad zgryzu, w której górne i dolne zęby nie stykają się ze sobą przy zamkniętych ustach, co powoduje, że pomiędzy nimi pozostaje otwarta przestrzeń. Zwykle dotyczy to zębów przednich – wówczas klasyfikujemy wadę jako otwarty zgryz przedni.
Zgryz otwarty może być zaklasyfikowany jako:
- zgryz otwarty częściowy przedni
- zgryz otwarty częściowy boczny
- zgryz otwarty całkowity
Zgryz otwarty boczny oznacza powstanie tzw. szpary niedogryzowej przy zębach bocznych. Osoba z taką wadą nie może całkowicie zamknąć ust, co utrudnia gryzienie i żucie oraz wpływa na pogorszenie estetyki uśmiechu.
Zgryz otwarty należy do rzadziej spotykanych pionowych wad zgryzu. Szacuje się, że ta nieprawidłowość występuje u mniej niż 4% ludzi. Porównaj to ze zgryzem krzyżowym.
Produkty powiązane
Rodzaje zgryzu otwartego
Zgryz otwarty jest przez specjalistów dzielony na dwa rodzaje:
1. Zgryz otwarty zębowy – gdy zaburzenie dotyczy zębów i ich ustawienia względem siebie. Jego bezpośrednią przyczyną może być wadliwy rozwój żuchwy i szczęki. Można go określić jako mniej problematyczny rodzaj wady, ponieważ nie uwidacznia się w wyglądzie człowieka.
2. Zgryz otwarty szkieletowy – na powstanie tej nieprawidłowości wpływa genetyka. Dziedziczne uwarunkowania sprawiają, że podczas kształtowania się kośćca, dochodzi do zbyt dużej odległości w relacji żuchwy i szczęki. To właśnie w tym przypadku mamy do czynienia z negatywnym oddziaływaniem wady zgryzu na wygląd. Twarz osoby dotkniętej szkieletowym zgryzem otwartym staje się nieproporcjonalnie wydłużona, a usta pozostają wciąż rozchylone.
Zgryz otwarty – jakie powoduje problemy?
Zgryz otwarty wiąże się z charakterystycznymi dla wielu wad zgryzu problemami:
- Trudności w gryzieniu pokarmów
Zaburzenia w układzie zębów powodują, że jedzenie nie jest dostatecznie rozdrabniane. To z kolei wpływa na problemy układu pokarmowego, ponieważ zbyt duże cząstki są trudniejsze do strawienia.
- Nieprawidłowa artykulacja
Zgryz otwarty wpływa na wymowę. Wady tego rodzaju mogą być przeszkodą dla poprawnego wymawiania głosek, co prowadzi do seplenienia.
- Ścieranie się zębów
Wadliwe ustawienie zębów powoduje, że zęby trzonowe są bardziej narażone na siły fizyczne. Z tego powodu dochodzi do nadmiernego ścierania się szkliwa, które podnosi ryzyko próchnicy i uszkodzeń.
- Większe ryzyko urazów
Brak styczności między łukami zębowymi powoduje, że w przypadku urazów może łatwiej dojść do złamań lub pęknięć.
- Obciążenia stawów skroniowo-żuchwowych
Nierównomiernie rozłożony nacisk powoduje, że stawy skroniowo-żuchwowe są obarczone większym napięciem. To prowadzi do bólów głowy, a w trudnych przypadkach nawet do ograniczenia ruchomości szczęki (porównaj z przyczynami szczękościsku).
- Większe ryzyko chorób przyzębia
Zarówno zgryz otwarty, jak i pozostałe wady, powodują utrudnienia w codziennej higienie jamy ustnej. Utrudniony dostęp do wszystkich przestrzeni powoduje niemożność dokładnego oczyszczenia zębów z osadów, a to sprzyja gromadzeniu się kamienia nazębnego. To stanowi główny czynnik rozwoju chorób przyzębia.
- Zaburzenia rysów twarzy
Zgryz otwarty szkieletowy powoduje widoczną dla otoczenia zmianę rysów twarzy, szczególnie w profilu. Nieprawidłowy kontur twarzy wpływa negatywnie na urodę i bywa przyczyną poważnych kompleksów, obniżenia poczucia własnej wartości, szczególnie u osób bardzo młodych.
Zgryz otwarty u dzieci
Zgryz otwarty u dzieci może powstać z kilku powodów. Jednym z nich jest mechaniczny uraz (w wyniku wypadku, uderzenia itp.) który prowadzi do resorpcji wyrostka kłykciowego żuchwy w stawie skroniowo-żuchwowym.
Produkty powiązane
Na zaburzenia w kształtowaniu się zębów i żuchwy duży wpływ mają niektóre nawyki:
- trzymanie ust otwartych
- ciągłe oddychanie przez usta
To zjawisko wynika z reguły z innych problemów zdrowotnych, które uniemożliwiają oddychanie przez nos i z zamkniętą buzią. Dzieje się tak przy przewlekłych schorzeniach układu oddechowego, niedrożności nosa lub z powodu trzeciego migdałka. Zgryz otwarty mogą spowodować niektóre choroby (np. endokrynologiczne). Zgryz otwarty częściej występuje u osób z zespołem Downa i Crouzona.
Zgryz otwarty u dziecka może powstać przy utrwalonej wadliwej funkcji przełykania (nazywanej połykaniem infantylnym). U niemowląt mamy do czynienia z przełykaniem w taki sposób, że mięśnie twarzy generują nacisk a kość twarzy. Przy prawidłowym rozwoju malucha wywieranie opisanego nacisku ustaje między drugim a czwartym rokiem życia. Utrwalenie tego mechanizmu może być przyczyną zgryzu otwartego.
Zgryz otwarty od smoczka?
Zgryz otwarty od smoczka także jest na liście zagrożeń dla rozwoju uzębienia. Podobnie jak w przypadku wielu innych wad, przyczyną bywa zbyt długie korzystanie z takich akcesoriów, jak również ssanie palca, picie z butelki ze smoczkiem i nawykowe nagryzanie twardych przedmiotów (np. długopisu czy kredek). Taki powtarzający się stale nacisk może spowodować przemieszczenie zębów i powstanie szpary niedogryzowej.
Produkty powiązane
Leczenie zgryzu otwartego
Rozpoznanie zgryzu otwartego u dzieci poniżej piątego roku życia daje jeszcze spore szanse na eliminację szkodliwych nawyków i przywrócenie prawidłowego układu poprzez ćwiczenia. Twarzoczaszka nadal się rozwija u dzieci w tym wieku, dlatego rezultaty mogą być naprawdę dobre. Oprócz tego należy zadbać o ogólny stan zdrowia, by infekcje nie wymuszały oddychanie przez usta.
Sprawdź >> aparat ortodontyczny a mleczaki
Leczenie zgryzu otwartego u dzieci starszych i osób dorosłych jest możliwe dzięki stałemu aparatowi ortodontycznemu. Czas tego procesu i jego szczegółowy przebieg zależy od kilku czynników, takich jak wieku pacjenta, rodzaj wady i stopień jej zaawansowania. Dowiedz się więcej o wadach i zaletach aparatu samoligaturującego. Również zgryz otwarty szkieletowy może być z doskonałym rezultatem leczony dzięki specjalistycznym zabiegom chirurgii szczękowej.
Zgryz otwarty przed i po leczeniu
Porównanie zgryzu otwartego przed i po korekcji oznacza definitywną różnicę. Zniwelowanie wady niesie szereg korzyści w bliższej i dalszej perspektywie. Łatwiejsza higiena na co dzień oznacza redukcję ryzyka próchnicy. Pacjenci po zakończeniu leczenia ortodontycznego cieszą się świeżym oddechem przez długi czas dzięki ograniczeniu odkładania się kamienia nazębnego. Równe i proste zęby o wiele łatwiej utrzymać w idealnej czystości.
Produkty powiązane
Zgryz otwarty po leczeniu może jeszcze wymagać zastosowania aparatu retencyjnego w celu ustabilizowania nowego ustawienia zębów. W niektórych przypadkach specjalista musi uwzględnić cały proces terapeutyczny, by efekty były trwałe.
Zgryz otwarty – ćwiczenia
Ćwiczenia na zgryz otwarty to element szerszego podejścia do leczenia wady zgryzu. We współpracy ze specjalistą można wykonywać pomocniczo swoisty trening twarzy i jamy ustnej, który utrwala prawidłowe ustawienie zębów i zapobiega nawrotowi problemu. Jeśli złe nawyki, które spowodowały wadę zgryzu, nie zostaną wyeliminowane – zęby mogą wrócić do niewłaściwej pozycji.
Ćwiczenia na zgryz otwarty polegają na:
- utrzymywaniu języka przez określony czas w styczności z podniebieniem,
- ćwiczeniach wzmacniających mięśnie żuchwy i szczęki,
- świadomych ćwiczeniach oddechowych koncentrujących się na oddychaniu przez nos.
Ćwiczenia z logopedą pozwolą także szybciej zniwelować seplenienie.
Bibliografia:
- F. Valarelli, M. Silva, L. Imai, G. Janson, K. Freitas, Strategies for Compensatory Orthodontic Treatment of Adult Skeletal Open Bite [w:] Journal of Clinical Orthodontics 2021/July (dostęp: 12.11.2024).
- C. Tavares, S. Allgayer, Open bite in adult patients [w:] Dental Press Journal of Orthodontics 2019 Sep-Oct;24(5) (dostęp: 12.11.2024).
- D. Lentini‐Oliveira, F. Carvalho, C. Rodrigues, Q. Ye, R. Hu, H. Minami‐Sugaya, L. Carvalho, L. Prado, G. Prado, Orthodontic and orthopaedic treatment for anterior open bite in children [w:] Cochrane Database Systematic Review 2014 Sep 23 (dostęp: 12.11.2024).
- F. Alwedei, A. Alwedei, Orthodontic Correction of an Anterior Open Bite with Periodontally Compromised Upper Incisors Using Miniscrews [w:] Applied Sciences 2024, vol. 14, issue 2. (dostęp: 12.11.2024).
