Resorpcja korzeni zębów jest bardzo poważnym zagrożeniem. Jest to proces stopniowego zanikania tkanek korzeniowych zęba. W przypadku zębów stałych jest to stan patologiczny, który może prowadzić do ich utraty. W tym artykule wyjaśniamy jakie są przyczyny resorpcji korzeni zębów i w jaki sposób można temu zapobiegać.
Resorpcja korzeni zębów - wszystko, co trzeba wiedzieć
- Co to jest resorpcja korzeni zębów?
- Resorpcja korzeni zębów mlecznych
- Rodzaje resorpcji korzeni zębów
- Przyczyny resorpcji korzeni zębów
- Resorpcja korzeni zębów – czynniki ryzyka
- Objawy resorpcji korzeni zębów
- Resorpcja korzeni zębów - diagnostyka
- Resorpcja korzeni zębów – leczenie
- Czy da się uniknąć resorpcji korzeni zębów?
Co to jest resorpcja korzeni zębów?
Resorpcja to termin oznaczający proces wchłaniania i może mieć różnorakie znaczenie w odniesieniu do medycyny. Jest ona elementem regeneracji tkanek i wymiany komórek na nowe. Wówczas istnieje równowaga w tym cyklu. Jeżeli resorpcja staje się dominująca – mamy do czynienia z przebiegiem negatywnym dla zdrowia jamy ustnej.
Resorpcja korzeni zębów oznacza utratę tkanki kostnej, która znajduje się poniżej linii dziąseł. Korzenie utrzymują zęby w kościach szczęki i żuchwy – są z nią w naturalny sposób zintegrowane. Jako że resorpcja korzeni nie jest to widoczna gołym okiem – może odbywać się przez dłuższy czas w utajeniu.
Resorpcja korzeni zębów to nic innego jak stopniowa utrata ich masy. Stają się one cieńsze i mniejsze, co prowadzi z czasem do ich całkowitego zaniku. Może to dotyczyć jednocześnie kości wyrostka zębodołowego. W przypadku zębów stałych jest to zjawisko patologiczne.
Resorpcja korzeni zębów mlecznych
Resorpcja korzeni zębów mlecznych to jedyna sytuacja, w której proces ten jest czymś prawidłowym dla człowieka. Mleczaki robią w ten sposób miejsce dla zębów stałych. Mówimy wówczas o fizjologicznej resorpcji korzeni zębów.
Zdarzają się również przypadki resorpcji korzeni zębów mlecznych, dla których jeszcze nie nadszedł odpowiedni czas na wypadanie. Zaniedbania w higienie mleczaków prowadzące do zaawansowanych stanów zapalnych lub uszkodzenia mechaniczne, mogą skutkować patologiczną resorpcją korzeni zębów mlecznych.
Produkty powiązane
Rodzaje resorpcji korzeni zębów
Resorpcja korzeni zębów może mieć różny przebieg. Specjaliści rozróżniają trzy typy zjawiska:
- zewnętrzna resorpcja korzeni zębów – zaczynająca się, jak sama nazwa wskazuje, od strony zewnętrznej korzeni, którą stanowi tzw. paracement. Krawędzie korzeni stają się wówczas krótsze i mniejsze;
- wewnętrzna resorpcja korzeni zębów – mająca początek w kanałach korzenia i komorze zęba;
- zamienna resorpcja korzeni zębów – gdy następuje zanik włókien ozębnej korzenia zęba. Jest to tkanka łącząca korzeń i kość zębodołu – stabilizuje ząb i amortyzuje nacisk podczas gryzienia. Ten rodzaj resorpcji najczęściej jest spowodowany urazem.
Przyczyny resorpcji korzeni zębów
Przyczyny resorpcji korzeni zębów mogą być różne i zależą od wielu czynników. W przypadku zewnętrznej resorpcji powodem może być:
- Niewłaściwe leczenie ortodontyczne – długotrwałe działanie nacisku aparatu na zęby, zwłaszcza jeśli siła jest zbyt duża lub źle rozłożona, może wywołać stopniową utratę struktury korzenia.
- Urazy mechaniczne – silne uderzenie w ząb, zwichnięcie lub złamanie korzenia może skutkować pourazową resorpcją korzenia.
- Przewlekłe stany zapalne – infekcje w tkankach przyzębia, takie jak paradontoza, lub wokół korzenia, mogą aktywować proces niszczenie tkanek zęba.
- Reakcje immunologiczne – u pacjentów zmagających się z reumatoidalnym zapaleniem stawów, sarkoidozą i toczniem układowym, może nastąpić nadmierna odpowiedź układu odpornościowego inicjująca resorpcję korzeni zębów.
Resorpcja korzeni zębów może zostać wywołana przez długotrwały nacisk spowodowany zmianami wewnętrznymi. Należą do nich:
- torbiel zęba
- zatrzymane zęby
- ziarniniaki zębów
- zapalenie ozębnej
- nowotwory jamy ustnej
Produkty powiązane
Jako przyczyny wewnętrznej resorpcji korzeni zębów specjaliści wymieniają:
- Przewlekłe zapalenie miazgi – w wyniku nieleczonej próchnicy dochodzi do destrukcyjnych procesów od środka korzenia.
- Błędy lub powikłania podczas leczenie kanałowego
Resorpcja korzeni zębów – czynniki ryzyka
Resorpcji korzeni zębów sprzyjają niektóre schorzenia mające wpływ na ogólny stan zdrowia. Należy do nich osteoporoza czyli zmniejszenie gęstości kości. Zęby jako część układu kostnego są więc także objęte ryzykiem. Osteoporoza bywa najczęściej rezultatem niedoborów składników odżywczych w diecie, braku aktywności fizycznej i zmian hormonalnych towarzyszących procesom starzenia.
> U młodych osób resorpcja korzeni zębów i problemy ze stanem kości mogą wynikać z restrykcyjnych diet i zaburzeń odżywiania, prowadzących do awitaminozy i niedożywienia.
> Cukrzyca jest chorobą metaboliczną, która ma wpływ na cały organizm człowieka. Sprzyja stanom zapalnym i powoduje zaburzenia mikrokrążenia, które odbijają się na kondycji zębów i przyzębia.
> Resorpcją korzeni zębów zagrożone są osoby chorujące na nadczynność/ niedoczynność przytarczyc, nadczynność tarczycy. Powodują one zaburzenia nazywane hiperkalcemią, czyli nadmiar wapnia w organizmie, przyspieszający procesy resorpcyjne w obrębie kości i zębów.
Do rzadkich, ale wciąż możliwych przyczyn resorpcji korzeni zębów należy:
- półpasiec - mechanizm tego zjawiska wiąże się z reakcją zapalną, uszkodzeniem nerwów oraz wpływem wirusa na tkanki przyzębia i miazgę zęba;
- choroba Ganchera, zespół Turnera, syndrom Kabuki, choroba Pageta kości;
- miażdżyca;
- zaburzenia pracy wątroby.
Do resorpcji korzeni zębów może doprowadzić wybielanie zębów martwych. Mamy wówczas do czynienia z resorpcją przyszyjkową zapalną. Nieodpowiednie i zbyt agresywne środki stosowane do wybielania zębów mogą prowadzić do poważnych uszkodzeń struktury zęba. Takie zagrożenie niesie nadtlenku wodoru i nadtlenku karbamidu. Jeśli substancje te przedostaną się poza komorę zęba (np. przez nieszczelne wypełnienie kanałowe lub mikropęknięcia), mogą podrażnić tkanki ozębnej i kość wyrostka zębodołowego. Długotrwała ekspozycja na te substancje może wywołać reakcję zapalną i w konsekwencji wywołać resorpcję korzeni.
Ciekawostką może być fakt, że skłonność do destrukcji tkanki kostnej zauważa się w przypadku korzeni o nieregularnych kształtach.
Objawy resorpcji korzeni zębów
Resorpcja korzeni zębów często przebiega bezobjawowo, dlatego tym bardziej należy ją traktować jako poważne zagrożenie. Czasem niepokojące sygnały zostają zauważone przez dentystę przypadkiem, gdy wykonywane są badania obrazowe z innych wskazań.
Objawem zaawansowane resorpcji korzeni zębów jest ich rozchwianie. Do innych symptomów należy też zmiana koloru zęba (np. w przyszyjkowej resorpcji następuje zmianę na kolor różowy). Jeśli resorpcja korzeni zębów jest wynikiem zapalenia miazgi lub zmian około wierzchołkowych – występuje ból.
Resorpcja korzeni zębów - diagnostyka
Diagnostyka resorpcji korzeni zębów wymaga wykonania zdjęć RTG. Jeśli zachodzi podejrzenie, że resorpcja ma szerszy zasięg – wskazane jest wykonanie zdjęcia pantomograficznego lub tomografii zębów 3D.
Resorpcja korzeni zębów – leczenie
Leczenie resorpcji korzeni zębów jest uzależnione od przyczyny. Jeżeli u pacjenta zostanie zdiagnozowany ząb zatrzymany, torbiel lub inne zmiany będące bezpośrednim powodem ubytku kości korzeni – podejmowane są odpowiednie zabiegi leczenia pierwotnych problemów. W leczeniu resorpcji korzeni zębów wykorzystuje się endodoncję – jeśli występują zaawansowane stany zapalne.
Gdy problem dotyczy zęba wielokorzeniowego, a resorpcja dotyka tylko jednego z korzeni – możliwe jest przeprowadzenie hemisekcji. Procedura polega na usunięciu uszkodzonego fragmentu, przy zachowaniu zdrowej części zęba.
Resorpcję korzenia można leczyć dzięki zabiegowi resekcji wierzchołków korzeni zębów. W leczeniu zastosowanie mają też materiały kościozastępcze. Dzięki temu możliwe jest uzupełnienie ubytków w tkance kostnej. Jeśli stan zęba nie pozwala na jego zachowanie - konieczna jest ekstrakcja.
Czy da się uniknąć resorpcji korzeni zębów?
Zmniejszenie ryzyka resorpcji korzeni zębów jest możliwe. Na pierwszym miejscu należy wymienić dbałość o stan jamy ustnej. Regularna higiena zębów i używanie preparatów dobrej jakości chroni przed próchnicą i chorobami przyzębia.
Polecamy szczoteczki soniczne, które są obecnie najskuteczniejszą metodą czyszczenia zębów.
Produkty powiązane
Pacjenci z grupy podwyższonego ryzyka, czyli dotknięci wymienionymi wyżej chorobami, powinny szczególnie dbać o profilaktykę. Bardzo ważne są kontrolne wizyty w gabinecie stomatologicznym raz na sześć miesięcy.
Dentyści podkreślają jak ważną rolę dla zdrowia zębów odgrywa systematyczność (mycie przynajmniej dwa razy dziennie). To nawyk, który warto kształtować u dzieci już od najmłodszych lat. Szeroki wybór szczoteczek do zębów dla dzieci i przyjaznych past pomoże w utrzymaniu doskonałej kondycji zębów mlecznych.
Produkty powiązane
Najwyższy poziom higieny jamy ustnej osiągniesz dzięki kilku dodatkowym akcesoriom. Nić dentystyczna powinna uczestniczyć w Twoich rytuałach każdego dnia. Dzięki niej pozbędziesz się resztek pokarmów z ciasnych przestrzeni międzyzębowych.
Irygator do zębów to sposób na idealne oczyszczenie jamy ustnej przy zachowaniu pełnej delikatności dla wrażliwych dziąseł. Silny strumień wody znakomicie zmiękcza płytkę nazębną i ułatwia jej usunięcie. Zapewnia fantastyczny komfort i chroni przed powstawaniem kamienia nazębnego.
Osoby poddane dłuższemu leczeniu ortodontycznemu powinny zgodnie z planem wyznaczonym przez specjalistę zgłaszać się na wizyty kontrolne. Regularne badania oraz zdjęcia RTG pozwalają na monitorowanie stanu uzębienia.
Pamiętaj o zdrowej, dobrze zbilansowanej diecie. Witaminy i minerały dostarczane w posiłkach każdego dnia uchronią Cię przed niedoborami i zapewnią mocne zęby.
Produkty powiązane
Bibliografia:
- S. Patel, N. Saberi, The ins and outs of root resorption [w:] British Dental Journal 2018/224 (dostęp: 18.03.2025).
- A. Olewińska, Patologiczna resorpcja zębów – charakterystyka, diagnostyka, leczenie [w:] Polskie Towarzystwo Studentów Stomatologii (dostęp: 18.03.2025).
- A. Heboyan, A. Avetisyan, M. I. Karobari, A. Mary, Z. Khurshid, D. Rokaya i inni, Tooth root resorption: A review [w:] Science Progress 2022 Jul-Sep;105(3) (dostęp: 18.03.2025).
- S. Patel, N.Saberi, T. Pimental, P.H. Teng, Present status and future directions: Root resorption [w:] International Endodontic Journal 2022 Oct;55 (dostęp: 18.03.2025).
