Hiperdoncja to rodzaj anatomicznej wady, który polega na tym, że człowiek ma więcej zębów niż powinien. Najczęściej jest to uwarunkowane genetycznie, a nieprawidłowości w uzębieniu występują symetrycznie. Sprawdź jak objawia się hiperdoncja i czy można ją leczyć.
Informacje, które znajdziesz w artykule:
- Hiperdoncja czyli zęby nadliczbowe i dodatkowe
- Hiperdoncja prawdziwa i rzekoma
- Czy hiperdoncja jest niebezpieczna?
- Przyczyny hiperdoncji
- Hiperdoncja – objawy i powikłania
- Diagnostyka hiperdoncji
- Leczenie hiperdoncji
Hiperdoncja czyli zęby nadliczbowe i dodatkowe
Hiperdoncja jest zjawiskiem występującym w różnych częściach świata. Ile zębów ma człowiek? Dzieci mają 20 zębów mlecznych, które na pewnym etapie rozwoju podlegają stopniowej wymianie na zęby stałe (sprawdź kiedy wypadają mleczaki). U osób dorosłych jest już 28 zębów stałych (lub 32, jeśli pojawią się tzw. zęby mądrości, czyli ósemki). O hiperdoncji mówimy wówczas, gdy zębów jest więcej niż wspomniany standard.
Specjaliści rozróżniają w hiperdoncji dwa rodzaje nadprogramowych zębów:
- zęby nadliczbowe (dysmorficzne)
- zęby dodatkowe (eumorficzne)
Pierwszy rodzaj oznacza zwykle zęby, które nie wyrosły ponad linię dziąsła i mają nieprawidłową budowę. Natomiast zębami dodatkowymi określa się takie, które ukształtowały się w prawidłowy sposób.
Produkty powiązane
Hiperdoncja prawdziwa i rzekoma
Hiperdoncja może występować w dwóch postaciach: jako wada prawdziwa lub rzekoma. Jeśli u kogoś pojawiły się zęby nadliczbowe lub dodatkowe – mówimy o hiperdoncji prawdziwej. Możemy też mieć do czynienia z hiperdoncją rzekomą – gdy doszło do tzw. przetrwania zęba mlecznego. Oznacza to, że mleczny ząb, choć dawno powinien, to nie wypadł.
Klasyfikacja hiperdoncji uwzględnia też lokalizację zębów nadmiarowych, dlatego rozróżniamy:
- zęby pośrodkowe − występujące w sąsiedztwie siekaczy i w linii pośrodkowej pomiędzy jedynkami;
- zęby zatrzonowe − zlokalizowane za trzecim zębem trzonowym, czyli ósemką (zdarza się, że pojawiają się od strony języka);
- zęby przytrzonowe − występują między dwoma pierwszymi zębami lub drugim a trzecim (od strony policzka lub języka), z reguły występują symetrycznie po obu stronach szczęki czy żuchwy.
Czy hiperdoncja jest niebezpieczna?
Hiperdoncja może powodować zaburzenia w obrębie stawu skroniowo-żuchwowego. Każdy przypadek jest oczywiście jednostkowy i może przybierać różne formy. Zęby nadprogramowe występują w różnych miejscach w jamie ustnej, ale najczęściej pojawiają się w obszarze zębów trzonowych lub w sąsiedztwie siekaczy bocznych. Te nadmiarowe zęby mogą być różnej wielkości, a niektóre z nich mogą być całkowicie rozwinięte, podczas gdy inne mogą pozostawać zatrzymane w kości lub rozwijać się w nietypowy sposób.
Produkty powiązane
Przyczyny hiperdoncji
Przyczyną hiperdoncji są zaburzenia dotyczące podziałów zawiązków zębowych. Zbyt duża aktywność tzw. listewki zębowej bywa uwarunkowana genetycznie. Nadliczbowe i dodatkowe zęby mogą występować rodzinnie.
Hiperdoncja może mieć też związek z poważniejszymi wadami wrodzonymi, takimi jak:
- zespół Gardnera
- zespół Downa
- zespół Crouzona
- dysplazja obojczykowo-czaszkowa
- zespół Ehlersa-Danlosa
- zespół LEOPARD
- zespół ustno-nosowo-palcowy
- rozszczep wyrostka zębodołowego
Hiperdoncja towarzyszy także rozszczepowi wargi i podniebienia.
Sprawdź też >> co oznaczają białe dziąsła u niemowlaka?
Hiperdoncja – objawy i powikłania
Hiperdoncja często jest przyczyną powikłań w postaci stłoczenia zębów i ich skrzywienia, co zwiększa ryzyko próchnicy. Ciasne przestrzenie są trudne do oczyszczenia, co wiąże się z tendencją do gromadzenia się kamienia nazębnego.
Produkty powiązane
Nacisk powodowany przez nadmiarowe zęby wywołuje ból szczęki i ogólny dyskomfort. W niektórych przypadkach może dochodzić nawet do szczękościsku. Według danych medycznych najczęściej specjaliści mają do czynienia z jednym zębem nadliczbowym (80% przypadków), a u pozostałych osób z hiperdoncją stwierdza się obecność o dwa zęby więcej.
Konsekwencją hiperdoncji bywają liczne problemy z uzębieniem, a pacjenci doświadczają neuralgicznych bólów. Do powikłań spowodowanych hiperdoncja zaliczamy:
- diastemę
- nieprawidłowe ustawienie się zębów i związane z tym wady zgryzu
- zatrzymane lub opóźnione wyrzynania się zębów stałych
- resorpcja korzeni
- powstawanie torbieli zębopochodnych
W wyniku hiperdoncji może rozwinąć się zapalenie dziąseł. Konieczna jest oczywiście konsultacja z lekarzem. Osoby doświadczające bolesnych objawów tej wady, mogą tymczasowo łagodzić je poprzez stosowanie specjalistycznej pasty do zębów i płynów do płukania jamy ustnej o właściwościach przeciwzapalnych. Hiperdoncja zwiększa ryzyko rozwoju chorób przyzębia.
Produkty powiązane
Diagnostyka hiperdoncji
Aby rozpoznać hiperdoncję konieczna jest wizyta u specjalisty oraz wykonanie RTG zęba, tzw. zdjęcie pantomograficzne, czyli ukazujące w całości żuchwę i szczękę. Pomocne jest także tomografia komputerowa wiązki stożkowej (w skrócie CBCT). Ten rodzaj badania pozwala na zobrazowanie położenia zębów nadprogramowych względem prawidłowych i pozostałych struktur.
Leczenie hiperdoncji
Leczenie hiperdoncji najczęściej jest możliwe i jak najbardziej wskazane. Każdy przypadek hiperdoncji musi być rozpatrywany indywidualnie, a postępowanie jest uzależnione od kilku kwestii:
- wiek pacjenta
- liczba zębów
- położenie i budowa zębów nadliczbowych
- ustawienie zębów względem siebie
W leczeniu hiperdoncji bierze się pod uwagę ekstrakcję zębów i zaplanowanie leczenia ortodontycznego. Nierzadko usuwanie zębów przy hiperdoncji wymaga interwencji chirurga stomatologicznego.
Produkty powiązane
Bibliografia:
- K. Tworkowski, E. Gąsowska, D. Baryła, K. Gabiec, Supernumerary Teeth – Literature Review [w:] Journal of Pre-Clinical and Clinical Research 2020, Vol 14, No 1
- F. Amini, V. Rakhshan, S. Jamalzadeh, Prevalence and Pattern of Accessory Teeth (Hyperdontia) in Permanent Dentition of Iranian Orthodontic Patients [w:] Iranian Journal of Public Health 2013 Nov; 42(11)
- S. Park, H. Jang, D. Hwang, S. Shin, U. Kim, J. Lee, Complications associated with specific characteristics of supernumerary teeth [w:] Oral Surgery, Oral Medicine, Oral Pathology and Oral Radiology, Volume 130, Issue 2, August 2020
- A. Shah, D. Gill, C. Tredwin, F. Naini, Diagnosis and Management of Supernumerary Teeth [w:] Dental update. Vol. 35 no.8
