Zgryz krzyżowy jest wadą, która polega na nieprawidłowym ustawieniu wobec siebie górnych i dolnych zębów. Czy może to spowodować istotne problemy? Jakie są możliwości dla leczenie zgryzu krzyżowego i kiedy jest to konieczne? Wszystkiego dowiesz się z naszego poradnika.
Zgryz krzyżowy – najważniejsze informacje
- Czym jest zgryz krzyżowy?
- Przyczyny zgryzu krzyżowego
- Zgryz krzyżowy – jakie wywołuje komplikacje?
- Leczenie zgryzu krzyżowego
- Leczenie zgryzu krzyżowego i terapia
- Zgryz krzyżowy – jak zapobiegać wadom zgryzu u dzieci?
Czym jest zgryz krzyżowy?
Zgryz krzyżowy klasyfikowany jest przez ortodontów jako jedna z poprzecznych wad zgryzu. Na czym polega nieprawidłowość? W normalnym zgryzie górne zęby zachodzą na dolne zęby. Pomiędzy górną a dolną linią uzębienia jest odległość ok. 2-3 mm. W przypadku zgryzu krzyżowego dolne zęby są wysunięte przed przednie.
Zgryz krzyżowy nie zawsze jest widoczny. Owszem, w niektórych przypadkach występuje na całym łuku i oddziałuje na zmianę rysów twarzy, ale również może dotyczyć tylko jakiegoś odcinka łuku zębowego. Specjaliści rozróżniają trzy rodzaje zgryzu krzyżowego, w zależności od specyfiki wady:
>> zgryz krzyżowy częściowy przedni - gdy dolne przednie zęby znajdują się przed górnymi przednimi zębami. Towarzyszy temu niesymetryczność, co widać w linii między jedynkami górnymi i dolnymi. Żuchwa jest nieco przesunięta.
>> zgryz krzyżowy częściowy boczny – gdy dolne zęby boczne są na zewnątrz w stosunku do górnych zębów bocznych.
>> zgryz krzyżowy całkowity – gdy połowa łuku zębowego dolnego zachodzi na łuk górny. W jego przypadku linia styku między jedynkami może, ale nie musi przesunąć się. W rysach twarzy zgryz krzyżowy całkowity manifestuje się zapadnięciem wargi górnej oraz uwypukleniem wargi dolnej.
W przypadku zgryzu krzyżowego całkowitego z reguły mamy do czynienia z dysproporcją szerokości łuków zębowych (łuk dolny jest zbyt szeroki przy jednocześnie zbyt wąskim łuku górnym).
>> Sprawdź ranking antybakteryjnych past do zębów
Przyczyny zgryzu krzyżowego
Przyczyny zgryzu krzyżowego są niejednoznaczne. Wada może wynikać z uwarunkowań genetycznych lub zaburzeń rozwojowych na etapie życia płodowego. Odrębną kwestią są czynniki zewnętrzne, które w dzieciństwie powodują nieprawidłowe ukształtowanie się zgryzu. Należy do nich ssanie palca lub korzystanie zbyt długo ze smoczka, nawyk picia z butelki ze smoczkiem.
Rzadszą, ale także możliwą przyczyną powstania zgryzu krzyżowego, jest zjawisko bruksizmu, czyli zgrzytanie zębami. Nieprawidłowość tę może wywołać przedwczesna utrata zębów mlecznych oraz wadliwe wypełnienie ubytków.
Produkty powiązane
Zgryz krzyżowy – jakie wywołuje komplikacje?
Zgryz krzyżowy może powodować liczne problemy zdrowotne oraz funkcjonalne. Ich nasilenie zależy od rodzaju i stopnia zaawansowania wady. Do najczęstszych konsekwencji wywołanych zgryzem krzyżowym należą:
>> Problemy ze stawem skroniowo-żuchwowym
Niewłaściwe ustawienie zębów może prowadzić do nadmiernego napięcia i bólu w stawie skroniowo-żuchwowym. Obciążenia tego rodzaju powodują bóle głowy, szumy oraz ograniczenia ruchomości żuchwy.
>> Nadmierne ścieranie zębów
Wadliwa styczność zębów podczas jedzenia i mówienia, często stwarza zagrożenie dla szkliwa. Dochodzi do nadmiernego ścierania, co zwiększa ryzyko uszkodzeń, pęknięć, podatność na próchnicę oraz nadwrażliwość zębów.
>> Bóle mięśni twarzy i szyi
Zgryz krzyżowy ma bezpośredni związek z nadmiernym napięciem mięśni twarzy i szyi, co może prowadzić do chronicznego dyskomfortu i bólu.
>> Problemy z żuciem i trawieniem
Niewłaściwe ustawienie zębów utrudnia skuteczne przeżuwanie pokarmu. Niedostatecznie rozdrobnione produkty mogą wpływać na proces trawienia i prowadzić do problemów żołądkowo-jelitowych.
>> Pogorszenie estetyki twarzy
Zgryz krzyżowy może w wyraźny sposób wpływać na wygląd twarzy, powodując asymetrię lub inne deformacje. Charakterystycznym dla wyglądu symptomem przy zgryzie krzyżowym jest wysunięcie dolnej wargi, podczas gdy górna się zapada. Jest to źródłem kompleksów i obniżonej samooceny.
>> Wady wymowy
Istnieje duże prawdopodobieństwo, że nieprawidłowe ustawienie zębów wpłynie na sposób artykulacji niektórych dźwięków, prowadząc do wad wymowy.
>> Zwiększone ryzyko urazów zębów
Nieprawidłowy stosunek łuków zębowych względem siebie może zwiększać ryzyko ich uszkodzenia podczas upadku lub uderzenia.
Leczenie zgryzu krzyżowego
Czy leczenie zgryzu krzyżowego jest potrzebne? Lista potencjalnych kłopotów, które są konsekwencją tej wady, to wystarczający argument przemawiający za podjęciem leczenia. W przypadku dzieci korekcja wad zgryzu jest łatwiejsza, ponieważ rozwój kośćca nadal trwa, a tkanki cechuje jeszcze spora elastyczność.
Metody leczenia zgryzu krzyżowego uwzględniają:
- aparat ruchomy
- aparat stały
- zabieg chirurgiczny
Produkty powiązane
Im młodszy pacjent trafi do lekarza ze zgryzem krzyżowym, tym krótszy będzie czas leczenia i mniejsza inwazyjność całego procesu. Operacyjne leczenie zgryzu krzyżowego może być niezbędne u osób dorosłych. Każdy przypadek jest rozpatrywany indywidualnie, a w proces leczenia bierze się pod uwagę wiele czynników.
Sprawdź >> jak dbać o aparat ortodontyczny?
Do leczenia zgryzu krzyżowego u dzieci poniżej dziesiątego roku życia może wystarczyć zakładanie ruchomego aparatu na noc. Korekcja wady u pacjentów, którzy mają powyżej 10 lat, potrzeby będzie prawdopodobnie aparat stały, który pomoże wykształcić prawidłową szerokość szczęki. Przed rozpoczęciem leczenia zgryzu krzyżowego, podobnie jak przy innych wadach, niezbędne jest wykonanie pantomograficznego zdjęcia RTG (czyli tzw. rentgen panoramiczny).
Leczenie zgryzu krzyżowego i terapia
Wraz z leczeniem zgryzu krzyżowego ważna jest jednoczesna terapia miofunkcjonalna. Polega to na ćwiczeniach mięśni twarzy i języka, których celem jest poprawienie funkcjonowania całej jamy ustnej. Aby korekcja zgryzu przyniosła oczekiwane rezultaty, pacjent musi w pewnym sensie nauczyć się na nowo pracować buzią.
Podczas leczenia zgryzu krzyżowego nieocenione jest wsparcie ze strony logopedy. Współpraca z tym specjalistą pomoże opanować prawidłową wymowę kłopotliwych głosek. Dzięki likwidacji wad wymowy dziecko zyskuje więcej pewności siebie, a w przyszłości pozwoli mu to uniknąć problemów w edukacji, w życiu towarzyskim i zawodowym.
Bardzo ważne jest, by wraz z leczeniem zgryzu krzyżowego, pracować z dzieckiem nad pozbyciem się szkodliwych nawyków (ich kontynuacja mogłaby zniweczyć efekty korekcji wady).
Produkty powiązane
Zgryz krzyżowy – jak zapobiegać wadom zgryzu u dzieci?
Na powstanie wad zgryzu istotny wpływ na kondycja zębów mlecznych. Ich przedwczesna utrata jest jedną z przyczyny nieprawidłowego wyrzynania się zębów stałych. Dlatego ogromnie ważna jest troska o higienę jamy ustnej od najwcześniejszych lat, a nawet miesięcy.
(sprawdź kiedy wypadają mleczaki)
W zapobieganiu próchnicy najważniejsze jest codzienne usuwanie płytki nazębnej, bowiem to właśnie ona jest środowiskiem dobrym dla bakterii, które uszkadzają szkliwo. Czy wiesz, że szczoteczki soniczne i elektryczne dla dzieci dają najlepsze efekty? Urządzenia te są przystosowane adekwatnie do wieku małych użytkowników. Wzbudzają zainteresowanie i wspaniale motywują do samodzielnej dbałości o zęby.
Produkty powiązane
W naszym sklepie znajdziesz duży wybór najwyższej jakości preparatów dla maluchów. Wybór odpowiedniej pasty do zębów dla dzieci to inwestycja w mocne szkliwo i ładne zęby. Produkty dla najmłodszych zawierają aktywne związki, takie fluoru i hydroksyapatyt, które działają antybakteryjnie, a przy tym mają przyjemne i łagodne smaki. To najlepsza profilaktyka przeciwpróchnicza, dzięki której Twoje dziecko będzie zachwycać pięknym uśmiechem.
Produkty powiązane
Bibliografia:
- M. Rosa, Cross-bite Correction in Mixed Dentition : Rationale and Clinical Recommendations [w:] Seminars in Orthodontic June 2023, Vol. 29, Issue 2
- F. Borrie, D. Bearn, Early correction of anterior crossbites: a systematic review [w:] Journal of Orthodontic 2011 Sep;38(3)
- A.P. Wiedel, Fixed or removable appliance for early orthodontic treatment of functional anterior cross bite [w:] Swedish Dental Journal – suplement 2015 (238)
- A.P. Wiedel, L. Bondemark, Fixed versus removable orthodontic appliances to correct anterior crossbite in the mixed dentition - a randomized controlled trial [w:] European Journal of Orthodontics 2015 Apr;37(2)
