Ślinotok to nadmierne wydzielanie śliny. Bardzo często mówimy o tym zjawisku w odniesieniu do małych dzieci, ale również dorośli mogą zmagać się ze ślinotokiem. Skąd wynika zbyt duża ilość śliny w jamie ustnej? Kiedy powinniśmy zwrócić się w tej sprawie do lekarza? Sprawdzamy!
Jakie informacje znajdziesz w artykule?
- Ślinotok – kiedy śliny jest za dużo?
- Jak rozpoznać ślinotok?
- Przyczyny ślinotoku
- Ślinotok jako objaw choroby
- Ślinotok jako skutek uboczny leków
- Ślinotok u dzieci
- Diagnostyka ślinotoku
- Leczenie ślinotoku
- Ślinotok – czy można zapobiegać?
Ślinotok – kiedy śliny jest za dużo?
Ślina jest naturalną i bardzo ważna wydzieliną, która ma ogromne znaczenie dla zdrowia człowieka. W większości składa się z wody, a w jej skład wchodzą enzymy trawienne i białka śluzowe. Funkcją śliny jest ochrona błon śluzowych jamy ustnej, zębów i zachowywanie równowagi mikrobiologicznej.
Przyjmuje się, że ilość wydzielanej bez stymulacji śliny w normie wynosi 1 ml na minutę, ale wartości te mogą być oczywiście uzależnione od wielu indywidualnych cech. Optymalna ilość wydzieliny neutralizuje drobnoustroje i chroni jamę ustną przed stanami zapalnymi. Ślinotok jest jednak odchyleniem od normy, a jego przeciwległym biegunem jest suchość w ustach – również stanowiąca poważny problem zdrowotny.
Ślinotok może wynikać ze zbyt intensywnego wydzielania śliny lub z problemów z jej przełykaniem.
Jak rozpoznać ślinotok?
O ślinotoku mówimy, gdy wydzieliny w jamie ustnej jest na tyle dużo, że jej przełykanie zaczyna sprawiać problemy. Pojawia się potrzeba wypluwania jej, a mówienie staje się trudne z powodu ciągłego wydobywania się wilgoci poza usta. O ślinotoku świadczy podrażniona wokół warg skóra, konieczność wycierania ich chusteczką. Łatwo też zauważyć oślinioną poduszkę.
Ślinotok u dorosłych osób jest przede wszystkim bardzo krępujący i może utrudniać kontakty międzyludzkie. Dlatego nie należy lekceważyć nietypowych symptomów, które utrzymują się dłużej.
Produkty powiązane
Przyczyny ślinotoku
Ślinotok może pojawić się po spożyciu alkoholu, pikantnych i kwaśnych potraw. Jest to wówczas zjawisko krótkotrwałe. Ale ślinotok, który trudno powiązać z produktami spożywczymi i długo utrzymujący się, jest wyraźnym sygnałem, że dzieje się coś niepokojącego.
Odrębnym powodem ślinotoku jest choroba lokomocyjna, ale w tym przypadku jest to łatwe do zidentyfikowania.
Przyczyny ślinotoku mogą być bardzo złożone i dotyczyć zarówno stanów psychicznych człowieka, chorób oraz skutków ubocznych niektórych leków.
Ślinotok a psychika
Ślinotok może być wynikiem stresu. Zdarza się, że u osób doświadczających stanów lękowych układ nerwowy reaguje wzmożoną pracą ślinianek.
Ślinotok a ciąża
Ślinotok może występować zwłaszcza w pierwszym trymestrze ciąży. Ma to związek ze zmianami hormonalnymi i objawami ze strony układu pokarmowego (mdłości, wymioty, refluks).
Ślinotok jako objaw choroby
Ślinotok może być sygnałem poważniejszych chorób. Objaw ten występuje przy:
- chorobach układu pokarmowego - jest wówczas reakcją obronną na nadmierne wydzielanie kwasu żołądkowego;
- chorobach ślinianek
- infekcjach gardła i jamy ustnej;
- aftach
- mononukleozie
- chorobie Wilsona
- opryszczce
- padaczce
- wściekliźnie
- chorobie Parkinsona
- stwardnieniu zanikowym bocznym
- dziecięcym porażeniu mózgowym
- nowotworach w obrębie jamy ustnej lub gardła
Na objawy w postaci ślinotoku powinny zwrócić uwagę osoby narażone na kontakt z niebezpiecznymi substancjami – metalami ciężkimi, pestycydami lub innymi środkami drażniącymi.
Ślinotok jako skutek uboczny leków
Ślinotok bywa ubocznym skutkiem niektórych leków. Mogą tego doświadczyć pacjenci poddani terapii w chorobie Alzheimera. Nadmierne wydzielanie śliny jest zauważane u osób stosujących:
- środki przeciwwymiotne
- leki przeciwpsychotyczne
Zwróć uwagę na nietypowe wrażenia, takie jak metaliczny posmak w ustach.
Ślinotok u dzieci
Ślinotok u dzieci może mieć dokładnie te same przyczyny co u dorosłych. Bardzo ważna jest obserwacja odruchów i nawyków malucha. Czasem powód może być bardzo prozaiczny, np. bodźcowanie poprzez wkładanie palców do ust i ich ssanie. Ślinotok jest też naturalną częścią procesu ząbkowania. Wówczas większa ilość śliny ma na celu złagodzenie bolesnych doznań i szybsze gojenie.
Jeżeli powyższe czynniki zostały wykluczone, prawdopodobnymi przyczynami ślinotoku u dziecka mogą być:
- stany zapalne zatok przynosowych
- alergie
- powiększenie migdałków
- infekcje górnych dróg oddechowych
- nieprawidłowe napięcie mięśni twarzy
- choroby przyzębia i zębów
Produkty powiązane
Diagnostyka ślinotoku
Aby zdiagnozować przyczynę ślinotoku, lekarz w pierwszej kolejności weryfikuje historię medyczną pacjenta w kierunku chorób układu pokarmowego i jamy ustnej. Sprawdza stosowane leki oraz ocenia ryzyko wystąpienia schorzeń neurologicznych. Ważna jest konsultacja z ortodontą i przeanalizowanie ewentualnych wad zgryzu, które mogłyby mieć wpływ na ślinotok.
W ustaleniu przyczyn ślinotoku wykorzystuje się:
- badania hormonalne
- badania w kierunku infekcji
- badania neurologiczne
- tomografię komputerową
- rezonans magnetyczny
- USG
Leczenie ślinotoku
Leczenie ślinotoku zależy od pierwotnej przyczyny zaburzeń. Bardzo często mogą okazać się konieczne działania interdyscyplinarne, czyli przy zaangażowaniu specjalistów z różnych obszarów medycyny. Lekarz może też zalecić środki ograniczające wydzielanie śliny. Zastosowanie znajdują wówczas:
- zastrzyki z botoksu do gruczołów ślinowych
- leki przeciwhistaminowe
- leki antycholinergiczne (np. glikopirolan, atropina, skopolamina)
W przypadku chorób neurologicznych stosowana jest radioterapia w celu zmniejszenia aktywności gruczołów ślinowych. W trudnych przypadkach wykonywane są zabiegi operacyjne gruczołów lub przewodów ślinowych.
Jeśli ślinotok jest wywołany zaburzeniami połykania, mamy wówczas do czynienia z dysfagią. Problem dotyczy często osób upośledzonych. Stosuje się wówczas rehabilitację skoncentrowaną na terapii miofunkcjonalnej, czyli w postaci masażu. Celem jest usprawnienie funkcji mięśni ustno-twarzowych, języka oraz warg, a dzięki temu poprawa połykania.
Ślinotok – czy można zapobiegać?
W zapobieganiu ślinotoku istotną rolę odgrywa prawidłowa higiena zębów, która zmniejsza ryzyko schorzeń jamy ustnej. Codzienne używanie szczoteczki sonicznej i nici dentystycznej ogranicza tworzenie się kamienia nazębnego, który może być przyczyną stanów zapalnych dziąseł. Pamiętaj też o odpowiednim nawadnianiu organizmu, który pomaga uregulować pracę gruczołów ślinowych. Regularne wizyty u dentysty również pozwolą Ci uniknąć kłopotów w obrębie jamy ustnej.
Produkty powiązane
Źródła:
- S. Buff, What Is Hypersalivation and How Is It Treated? [w:] Healthline.com March 14, 2023
- E. Brownfield, Hypersalivation [w:] MedScape Internal Medicine May 19, 2024.
- K. Ingleson, What causes hypersalivation and how to treat it [w:] Medical News Today July 12, 2024.
- C. Fairhurst, H. Cockerill, Management of drooling in children [w:] British Medical Journal Volume 96, Issue 1
